„Jučerašnji svijet“ je knjiga Stefana Cvajga, bečkog Jevrejina, u kojoj opisuje kosmopolitski duh Austrougarske monarhije, gdje pripadnost nacijama, poput Jevreja, toliko omrznutih među velikim brojem naroda nije značila ništa.
Jevreji su u Austrougarskoj ili Habzburškoj monarhiji imali sve privilegije. Čak su većinom pripadali građanskom privilegovanom stanovništvu, koji su držali banke, radili u njima, bavili se umjetnošću i naukom. Sve to im je omogućavao omiljeni car.
Taj period Cvajg naziva dobom bezbrižnosti, to je najvećim dijelom period devetneastog vijeka i početka dvadesetoga, gdje već tada počinje konfuzija koja vodi u nacizam.
Cvajg i lična sjećanja
Stefan Cvajg je bio jedan od najpoznatijih pisaca dvadesetih godina dvadesetoga vijeka u svijetu. U knjizi “Jučerašnji svijet“ opisuje svoje djetinstvo i mladost, običaje toga vremena, školski sistem, koji je bio previše krut.
On je jedini pokazivao naznake neprijatnosti poput potonjeg nacizma, iako nije imao nikakve veze sa njim u odnosu na Jevreje. Zaista, kaže Stefan Cvajg, “niko nikad mu nije u tome periodu prigovorio što pripada Jevrejima“.
Otac i deda su mu radili kao bankari
Cvajgov otac i djeda su u tzv. dobu bezbrižnosti radili kao službenici u banci i život im se nije mogao zamisliti bez ušteđevine. Od svake plate su ostavljali po jedan dio za “crne dane“. Možda je to bila iskustvena navika jevrejskog naroda, poučeni istorijom progona, gdje je im novac itekako bio potreban.
Odnos prema cionizmu i Teodoru Herclu
Jedna od stvari koju većina bečkih Jevreja tzv. bezbrižnog perioda nije prihvatila, to su ideje osnivača cionizma Teodora Hercla, inače rođenog Zemunca, a koji je u Habzburškoj monarhiji bio glavni direktor najvećeg štampanog medija. Možda je zbog jevrejske naklonosti, a sigurno i zbog samog talenta tako brzo pristao da štampa pjesme i priče Stefana Cvajga u najuglednijem carskom časopisu.
Tadašnji Jevreji su se podsmijavali Herclovoj ideji o povratku njihovog naroda u Palestinu, današnji Izrael. Govorili bi “mi imamo cara Franca Jozefa i nama je ovdje dobro, gdje ćemo da idemo u pustu palestinsku zemlju“.
Na žalost, Teodor Hercl, iako su ga njegovi savremenici poput nekadašnjeg biblijskog Noja, smatrali ludim, što gradi barku i upozorava ih na predstojeću opasnost, bio u pravu. Samo nekoliko decenija poslije, buknuo je užasan Drugi svjetski rat, gdje su Jevreji u toj istoj Austriji, koju su smatrali svojom domovinom, strahovito izginuli predvođeni firerom Adolfom Hitlerom.
Vremena se menjaju, država ostaje
Možda je toliko stradanje i očekivanje lažne samilosti od tadašnjeg domicilnog stanovništva, doprinijelo sadašnjoj agresivnoj politici države Izrael, da se ima svoja država po svaku cijenu, jer vremena se mijenjaju, a država ostaje.
Kraj života Stefana Cvajga
Stefan Cvajg je napisao ovu knjigu neposredno prije svoje smrti, početkom četrdesetih godina, a godinu dana poslije on i supruga su izvršili samoubistvo prevelikom dozom barbiturata.
Pošto je šezdesetih godina i Merilin Monro, tadašnja popularna zvijezda, preminula od istih, odlučeno je bar na osnovu ova dva, a i mnogo više slučajeva običnih ljudi, od strane doktora i farmaceuta da se barbiturati zamijene kao sredstva za umirenje benzodijazepinima, iako su i dalje ostali u upotrebi kod određenih bolesti.
Cvajg je umro izvršivši suicid u Južnoj Americi, razočaran krajnjim razvojem nacizma i antisemitizma u svijetu. Poslije par godina situacija se drastično promijenila kako ni u najluđim snovima nije mogao sanjati.
Jučerašnji svijet je knjiga posvećena svakom čovjeku i narodu, da dok su ovdje na zemlji, nijesu sigurni. Poruka knjige jednostavno bi bila “zemlja nije moj dom“.
