Srpski vladar Stefan Uroš IV Dušan Nemanjić na današnji dan, 16. aprila 1346. godine krunisan je za cara. Krunisanje su izvršili patrijarh Joanikije i trnovski patrijarh Simeon u Skoplju. Tako je car Dušan Srbiju uzdigao na nivo carevine.
Titula cara Dušana od 1346. godine je glasila „Stefan u Hristu Bogu blagoverni car svim Srbima i Grcima, i stranama bugarskim, i celome Zapadu, Pomorju, Frugiji i Arbanasima“
Srbija je postala carevina s punom ambicijom da zameni upola slomljenu Vizantiju. To kazuje i nova titula Dušanova, koja ga označava kao „cara Srbljem i Grkom“ i njegova izreka da mu je Bogorodica pomogla da „kraljuje velikim i slavnim gradovima grčkim i da bude nastavnik velikim i svetim carevima grčkim“.
Postavši car, Dušan je nagradio sve svoje važnije saradnike. Kako se sam popeo u činu, po vizantijskom uzoru, tako je po isto obrascu unapredio i njih. Titulu despota, najvišu posle carske, dobio je carev polubrat Simeon, zatim brat carice Jelene Jovan Asen, i Jovan Oliver, suprug Dušanove maćehe Marije, osnivač manastira Lesnova.
Proglašenje patrijaršije
Za svečani čin krunisanja, koje je trebalo da vidno, za sve vekove obeleži vrhunac moći srpske države, sjajni uspeh generacijama planski pribirane i razvijane narodne energije, činjene su velike pripreme. Bilo je potrebno da uz carstvo stoji i patrijaršija, najveća crkvena uz najveću svetovnu vlast, a uz cara patrijarh koji bi izvršio krunisanje. Nije se moglo ni misliti na carigradskog patrijarha, a na bugarskog za takav čin u srpskoj državi nije se htelo misliti. Za patrijarha srpskog Dušan je proglasio arhiepiskopa Joanikija, svog dobrog saradnika, koji je ranije bio logotet.
Pristanak za proglašenje Srpske patrijaršije dali su samo od Dušana u pola ili sasvim zavisni crkveni poglavari, bugarski patrijarh, svetogorski prota i autokefalni ohridski arhiepiskop. Proglas, prema tome, nije bio strogo kanonski nego više izraz samovolje i sopstvene snage. Radi toga i radi političkog karaktera čitavog akta bacila je posle Carigradska patrijaršija prokletstvo na novu srpsku crkvenu tekovinu i prekinula veze sa njom.
Dušan – prvi srpski car
Kada se govori o prvom srpskom caru, treba pomenuti da još od vladavine kralja Milutina ima znakova koji anticipiraju ideju carstva u Srbiji. Period od Milutinovog osvajanja vizantijskih teritorija – posebno nakon 1299. godine, odonosno od Milutinove ženidbe sa Simonidom – pa do Dušanovog krunisanja za cara 1346. godine može se smatrati periodom „ubrzanog približavanja carstvu“. Istoričari umetnosti su odavno utvrdili da je Milutin u brojnim crkvama iz njegovog vremena oslikan u carskoj odori, sa krunama koje su nosili vasilevsi.
Takođe, u insignološkom smislu, kako je ukazao Svetozar Radojčić, izjednačavanje srpskog sa konstantinopoljskim vladarskim domom bilo je sprovedeno već početkom XIV veka, kada je, uz kralja Milutina i kraljica Simonida počela da nosi carsko ruho i carske znake. Simonida je bila prva srpska kraljica koja je na portretima prikazivana s visokom propolomom na glavi i sa žezlom (baion) u ruci, odevena u raskošnu haljinu izrazito širokih rukava, kakve su nosile i romejske avguste.
Ono što deda Milutin nije mogao da dosegne uspelo je njegovom unuku Dušanu.
