Nastanak srpskog jezika čuva bogatu istoriju koja se proteže kroz vekove. Svoje korene pronalazi u slovenskim jezicima još u ranom srednjem veku. Jezik kojim govori oko 12 miliona ljudi, ima važnu ulogu u kulturnom identitetu naroda i očuvanju istorijskog nasleđa.
Njegov nastanak se vezuje još za slovenska plemena koja su migrirajući na Balkan, pod uticajem lokalnih kultura i jezika, bogatile svoj rečnik.
Prvi pisani tragovi vide se još u 9. i 10. veku, u nastanku glagoljice, a značajniji zapisi pojavljuju se u 12. veku.
Srpski jezik je prolazio kroz razne faze
Kroz narednih šest vekova, srpski jezik je prolazio kroz razne faze. Liturgijski jezik, crkvenoslovenski, imao je jak uticaj na razvoj srpskog jezika, s obzirom na to da je crkva igrala značajnu ulogu u očuvanju jezika i kulture.
Manastiri su bili mesta u kojima su monasi prepisvali svete tekstove, Bibliju i druge spise, čime su čuvali pisano nasleđe. Posebnu ulogu imala je crkvena književnost, a liturgijski tekstovi, molitve i hagiografije uticali su na stil i leksiku srpskih pisaca.
Period turske vlasti
Period turske vlasti, doveo je do izvesnih promena u izgovoru i rečniku, a mnoge od ovih promena se i danas koriste. Veliki broj reči integrisao se u srpski jezik, a „turcizmi” se mogu naći u raznim oblastima života, od vojne terminologije do kulinarskih izraza i administracije.
Tek od 19. veka, Vuk Stefanović Karadžić, sprovodi značajne jezičke reforme, kojima je približio pisanje izgovoru. Odbacio je mnoge arhaične izraze i uveo „Piši kao što govoriš”- fonetsko pisanje, gde se reči pišu onako kako se izgovaraju.
Reforme Vuka Stefanovića Karadžića
Na ovaj način pisanje je pojednostaljeno i dovelo je do povećanja pismenosti među običnim ljudima. Njegov „Rečnik srpskog jezika“, prvi moderni rečnik jezika i norme, označio je prelazak sa crkvnoslovenskog na narodni jezik.
U srpskom jeziku, upotrebljavaju se dva pisma. Pored zvaničnog, ćirilice, koje se koristi u Srbiji, Crnoj Gori, i Republici Srpskoj, „rame uz rame“ je i latinica uvedena tokom austrougarske vladavine, kao spona sa modernizacijom i evropskim uticajem.
Srpsku jezičku riznicu čine i dijalekti, lepeza jezičkih varijacija koja predstavlja jedinstvenu regionalnu specifičnost.
Od vojvođanskog, šumadijskog, sandžačkog, kosovsko-metohijskog, Međurečja i Istočne Srbije, priče su svake regije i čuvari uspomena jednog naroda.
Iako se srpski jezik formirao pod uticajem raznih verskih, političkih i kulturnih promena, uspeo je da se očuva. Ikavica, ekavica, ijekavica, bogat književni rečnik, konstantno teče i nadograđuje se, primajući u svoje redove uvek po neku novu reč, koja će ga obogatiti.
Most između misli i izražavanja i igra reči povezuje nas sa proslošću i čuva naš nacionalni identitet.
