Nakon velike bitke na Kosovu polju i propasti Srpskog carstva, Srbi koji su odlučili da je bolje živeti kao slobodan čovek u neplodnoj i oštroj zemlji, nego živeti na svojim plodnim poljima kao podanik omraženog turskog okupatora, prebegli su u planine Crne Gore.
To je bilo pre pet vekova, a njihova deca – današnji su Crnogorci, ovako je jedan od najuticajnijih svetskih medija današnjice, čuveni ,,Njujork tajms“ 1915. godine pisao o nastanku Crne Gore i njenom srpskom identitetu.
Ponosni ljudi kojima je borba najpreča
– Ponosni ljudi, kojima je borba uvek bila najpreča, dok industrija i trgovina kod njih nije puno zaživela, isticao je njujorški list, dodajući da je srpski narod Crne Gore uspeo da se odupre Turcima, a da je država Crna Gora izgrađena uz pomoć Rusije i davanja saglasnosti Francuske i Velike Britanije.
Takođe piše da su Crnogorci karakterom totalni suprotni od Bugara. Crnogorac je vekovima slobodan čovek, prepoznat kao gospodin, a Bugarin kao rob Turčina.
U tekstu koji je objavljen u jeku Velikog rata naglašeno je kako je Crna Gora ostala bastion srpstva.
– Opet je „Crna planina“ postala utočište Srba, njihovo poslednje uporište, naglasio je ,,Njujork tajms“ 6. decembra 1915. godine i zaključio porukom da savezničke snage očekuju da će Crna Gora herojski braniti svoju zemlju koja je nastala nakon Kosovskog boja.
O tome svedoči i pesma Alfreda Tenisona iz 1877.
Crna Gora
Oni su se podigli tamo gde leti njihov suvereni orao,
Očuvali su svoju veru, svoju slobodu, na visini,
Čedni, štedljivi, divlji, naoružani danju i noću
Protiv Turčina; čiji upad nigde ne vaga
Njihov strmoglavi prolaz, ali njegov korak propada,
I crven od krvi, polumesec se od borbe uzbuni
Pred njihovim neustrašivim stotinama, u bekstvu
Hiljadama niz stene i kroz doline.
O najmanji među narodima! čiji je tron na kamenu
O slobodo! ratnici koji potiskuju roj (ratnika)
Turskog islama pet stotina godina,
Velika Crnagoro! nikad ne odstupaš od svog
Crni grebeni su privukli oblak i zaustavili oluju
Udahnuo je rasu uzvišenih gorštaka.
„Zakon o narodnijem školama“ u Kraljevini CG
“Zakon o narodnijem školama u Crnoj Gori” iz 1911. godine učio je Crnogorce da govore srpski jezik, kao i srpsku istoriju, evo šta ih je još podučavao:
Iako danas na prostoru Balkana, posle velikog broja ratova, bujanja nacionalnosti i sukoba postoje velike podele između naroda različitih nacionalnosti i vere, “Zakon o narodnijem školama u Crnoj Gori” iz 1911. godine učio je decu da se svih 30.000 ljudi, koliko ih je u to vreme živelo na brdovitom predelu Crne Gore, iako različiti, ne razlikuju mnogo po svom poreklu, “jer su svi Srbi”, kao i da se u školama govori “srpski jezik”, kao i “srpska istorija”!
Podsećamo da se srpstvo u Crnoj Gori, odnosno, svest da Crnogorci pripadaju srpskom narodu, vladike iz dinastije Petrović Njegoš počinju da za svoju političku ideju traže uporište u nasleđu koje je uglavnom baštinila Srpska pravoslavna crkva.
Srpska svest u Crnoj Gori nesumnjivo nije bila pojava koju su crnogorski vladari iz porodice Petrović-Njegoš zatekli utemeljenom i snažnom u crnogorskom društvu, već je bila pojava koju su oni sami razvijali i učvršćivali.
