Ruski doseljenici, koji su bežali od boljševika na zgarištu carevine, i obreli se u tadašnjoj Kraljevini Jugoslaviji, ostavili su značajan uticaj na beogradsku kulturu i, naročito, arhitekturu. Ali, jedan autentičan, duboko intiman i skroman biser koji je ta emigracija ostavila Beogradu jeste – ruska crkva na Tašmajdanu.
Mala, naročito u poređenju sa susednom i grandioznom Crkvom Svetog Marka, ali neobično lepa bela građevina skrivena je iza srpske bogomolje i posvećena je svetoj Trojici.
Kamen temeljac položen je iste godine kada je crkva i završena – 1924. Ko bi rekao da ova mala, blještavobela crkva, sa specifičnim krovom na tom mestu stoji gotovo stotinu godina.
Da ne bi svoje molitve obavljali u zgradi Treće muške gimnazije i izbegličkoj kuhinji, 1923. godine dobili su baraku na početku tašmajdanskog grebena. Ima nekih teorija da je to bila čak lokacija nekadašnje mrtvačnice starog groblja na Tašmajdanu, od kog danas nema ni traga.
Ne samo što je izgled crkve, spoljašnji i unutrašnji, podsećao na domovinu, već su tu bili i brojni predmeti koje je emigracija, inače pripadnici viših društvenih slojeva, donela u Beograd. To su pre svega bile ikone i zastave.
Predmeti koji su ispunili svetinju bili su praktično ono što su izbeglice mogle da ponesu sa sobom u torbama, bežeći od sigurne smrti.
Grob poslednjeg carskog generala
Tadašnja jugoslovenska vlada takođe je pomogla izgradnju ovog hrama, a Nikola Pašić je darovao crkvi zvono.
Jedna od tajni ove crkve koju mnogi Beograđani danas ne znaju jeste da se tu nalazi i grob poslednjeg carskog generala koji je vodio vojnu borbu protiv boljševika – legendarnog Petra Nikolajeviča Vrangela, glavnokomandujućeg ruske belogardijske armije.
On je preminuo 1928. godine u Briselu, a njegovi posmrtni ostaci naredne godine preneti su u Beograd.
Ono što nisu odneli nacisti, sa sobom su ponele jedinice sovjetske Crvene armije koje su ušle u Beograd oktobra 1944. godine.
Dolazak Sovjeta
Iako u životnoj borbi protiv nemačkih nacista, Sovjeti nisu zaboravili svoje arhineprijatelje, cariste koji su ostali verni zakletvi Caru Nikolaju Romanovu. Osim progona ovih ljudi po Beogradu, sovjetski boljševici, sada u ulozi nepobedive vojske, odneli su netragom simbol nekadašnje veličine i slave carske vojske.
Iako sama crkva nije bila oštećena u uličnmim borbama koje su se oko nje vodile tom prilikom, u sledećem ratu kome je svedočila, NATO agresiji na tadašnju Jugoslaviju 1999. godine, prilikom bombardovanja RTS i ona je značajno bila oštećena.
Rusi jesu ovu crkvu napravili za sebe. I to dobrovoljnim prilozima kako pripadnika njihove zajednice, tako i Beograđa i naše vlade, ali ona je ostala našem gradu u amanet.
I više od toga, postala je simbol prijateljstva Srba i Rusa, iste vere.
Danas se u Crkvi Svete Trojice čuje mahom srpski jezik. Vernici dolaze s posebnim poštovanjem, mole se i traže utehu.
Crkva svete Trojice je tek posle završetka Drugog svetskog rata dobila status Podvorja Moskovske patrijaršije.
