Zmijanjski vez predstavlja posebnu tehniku koju su praktikovale žene na Zmijanju, visoravni pored Banje Luke u Republici Srpskoj. Koristi se za ukrašavanje ženske odeće i predmeta u domaćinstvima, uključujući venčanice, marame, haljine i posteljinu.
Plave niti na belom platnu osnova su zmijanjskog veza. Materijal na kojem je prikazano umeće izrade zmijanjskog veza doživljavao je transformaciju, ali je vez i dalje zadržavao autentične specifičnosti. Prvo se vezlo na konopljinim i lanenim platnima, zatim na pamučnim, a danas se ovaj vez prezentuje i na savremenim industrijskim tkaninama. Iglom se prave krstići, koji se spajaju u razne geometrijske oblike. Bogatstvo šara i oblika, od rodnog krsta, jabuke i grane, cvetova i drugih oblika predstavljaju pravu riznicu izraza i značenja: sreća u porodici, dobro zdravlje, zdravo potomstvo i slično. Devojke sa Zmijanja ukrašavale su svoje nošnje što bogatijim vezom, kako bi pokazale da su spremne za udaju.
Najčešći ornamenti koji prevladavaju u zmijanjskom vezu su stilizovani biljni oblici pravilne i simetrične geometrijske osnove. Motiv kola u obliku romba najčešće se uočava u zmijanjskom vezu. Veliki je broj kombinacija kola sa sitnijim motivima. Kolo simboliše nebo, kružno kretanje, jedan je od simbola božanstva. Romb je i ženski simbol koji označava žensku polnost i plodnost. Simbolika ornamenta koji se kod srpskog naroda naziva kolo, jeste slika života i sveta kao večnog kretanja, uslovljenog usaglašenim kosmičkim ritmom suprotnosti. Vez sadrži snažnu simboliku koja se prenosi generacijama, te promoviše kreativnost, društvenu jednakost i raznolikost.
Zmijanjski vez je 2014. godine uvršćen na reprezentativnu UNESKO listu nematerijalnog kulturnog nasleđa i tako je postao svetsko dobro.
