Hrvatska uporno pokušava da od Crne Gore preuzme brod „Jadran” koji su Kraljevina Jugoslavija i socijalistička Jugoslavija koristile za obuku mornaričkih oficira.
Hrvatska svoje zahteve temelji na činjenici da je brod projektovao inžinjer Joso Škarica iz Rijeke.
Zagreb se poziva i na to da je brod do 1991. godine bazirao u lukama u Hrvatskoj. Između ostalog mogu se čuti tvrdnje i da je organizacija „Jadranska straža”, sa središtem u Splitu pokrenula inicijativu za sakupljanje dobrovoljnih priloga za kupovinu „Jadrana”.
Čini se da je priča čista kao suza. „Jadran” je deo hrvatskog nasleđa i nema razloga da Crna Gora zadržava taj brod.
Ipak, činjenice vezane za brod „Jadran” su prilično drugačije. Suštinski. Ali, sve ono što se ne sviđa tumačima istorije u Hrvatskoj, oni jednostavno prećute. Kao i toliko puta do sada. Tokom zajedničkog života i nakon krvavog razvoda južnih Slovena.
Krenimo redom.
Početkom septembra 1933. godine u Split je uplovio školski brod jedrenjak „Jadran”. „Jadranska Straža”, organizacija za promociju i razvoj pomorstva u Kraljevini Jugoslaviji simbolično je „Jadran” poklonila ratnoj mornarici. Brod su u Splitu osveštali pravoslavni i katolički sveštenik, a među zvanicama su bili i predstavnici četničkih udruženja. Ime brodu nadenula je kraljica Marija.
„Jadranska straža” nije imala hrvatski prefiks. Ona je bila aktivna od Vardara do Triglava. Putem dobrovoljnih priloga i nagradnih igara sakupila je osminu potrebnih sredstava. Za brod je trebalo izdvojiti osam i po miliona ondašnjih dinara odnosno 622.000 nemačkih maraka.
Pošto „Jadranska straža” nije uspela da samostalno kupi brod, u pomoć je priskočio lično kralj. Znatan deo novca je iz ličnih izvora obezbedio kralj Aleksandar. Preostali i najveći deo pristigao je iz budžeta ondašnjeg ministarstva vojske i mornarice.
Poreklo tog novca je posebna priča. Kraljevina Jugoslavija je ta sredstva dobila na ime ratne odštete Nemačke prema Kraljevini Srbiji. Dakle, „Jadran” je najvećim delom kupljen novcem koji je trebalo da pripadne narodu koji je na ovim prostorima pretrpeo najveće gubitke u Prvom svetsko ratu. Kralj je bio Srbin i ubili su ga hrvatski ekstremisti. Najveći deo članstva „Jadranske straže” bili su takođe Srbi. Oni su bili najbrojniji narod u Kraljevini Jugoslaviji i lojalni podanici zajedničke države južnih Slovena.
Iz svega navedenog jasno je da hrvatski zahtevi na ime broda „Jadran” jednostavno ne piju vodu.
„Jadran” je srpski ali Srbija nema more.
