Jedno od najlepših zdanja u centru Sombora i jedna od najstarijih ustanova srpskog naroda, upravo je zasijala u punom sjaju. Na zgradi Srpske čitaonice „Laza Kostić” u Somboru završeni su radovi na uređenju fasade i stolarije, kao i nekoliko prostorija u unutrašnjosti.
„Ovo je najveća rekonstrukcija Srpske čitaonice od kako je ona podignuta pre 142 godine”, kaže u razgovoru za „Politiku” Borislav Avramović, predsednik Upravnog odbora čitaonice, njenog najvišeg upravljačkog tela.
Avramović objašnjava da je prethodno Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture izradio projektno-tehničku dokumentaciju, s obzirom na to da je čitaonica 1969. godine proglašena nepokretnim kulturnim dobrom pod zaštitom države.
„Pokrajinski zavod je mnogo uradio na koordinaciji i obezbeđivanju finansijskih izvora za ovu rekonstrukciju. Grad Sombor je za to namenio 10 miliona dinara, a pokrajinska vlada, preko Sekretarijata za kulturu nešto više od 25 miliona dinara”, navodi Avramović.
Pre oko deceniju i po sređen je krov zdanja, zbog toga je sada bio red na fasadu prema centru, prema Ulici kralja Petra, i bočnu stranu fasade u Čitališnoj ulici. Postojeći malter je sastrugan, nanet novi, zamenjena vrata i prozori, i okrečena svečana sala „Sava Stojkov” i sala u kojoj se odvijaju dnevne aktivnosti. Urađena je i dekorativna rasveta.
Institucija Srpska čitaonica u Somboru starija je od zdanja u kojem se nalazi. Ugledni i učeni somborski Srbi 24. marta 1845. godine formirali su čitaonicu. Kako njihovi potomci s ponosom ističu, nakon iriške ovo je druga po starosti čitaonica u Srba. Osim kluba u kojem su se ugledni Somborci družili, raspravljali, pa i igrali bilijar, imali su i značajnu biblioteku sa više stotina knjiga. Početkom 1882. godine doneta je odluka da se, nakon brojnih selidbi, izgradi zgrada za čitaonicu.
„Zdanje su podigli sami somborski Srbi svojim prilozima, a iznos koji je nedostajao pozajmljen je od Pravoslavne crkvene opštine i vraćeno joj je iz rente koja je ubirana od trgovinskih radnji u prizemlju”, kaže Avramović.
Prvu deceniju 20. veka predsednik Srpske čitaonice bio je Laza Kostić, koji je značajno proširio njen knjižni fond, a čitaonica je ime slavnog Somborca i velikog književnika ponela 1957. godine.
Borislav Avramović kaže da Srpska čitaonica danas ima 110 članova, od 14 do 90 godina, pojedini su već 40 godina članovi ove kulturne ustanove. Osim Upravnog odbora od devet članova, rukovodeća tela su i Nadzorni odbor sa tri člana, dok svi članovi se okupljaju na Skupštini.
Srpska čitaonica „Laza Kostić“ kroz svoje programe čuva kulturu, tradiciju, običaje, jezik, pismo i duh srpskog naroda. Sledeće godine proslaviće 180. rođendan.
