Spasovdanska litija u Beogradu je značajan godišnji događaj koji se održava na dan gradske slave, praznik Vaznesenja Hristovog. Ova tradicija ima duboke korene koji sežu u srednji vek, kada je despot Stefan Lazarević proglasio Spasovdan za krsnu slavu grada, simbolizujući obnovu i napredak. Istorijski, litija je bila manifestacija vere i kulturnog identiteta, ali je takođe odražavala i političke promene kroz vreme. Na primer, poslednja litija pre dolaska komunista na vlast održana je 1947. godine, nakon čega je bila zabranjena do 1993. godine, kada je obnovljena i ponovo postala deo gradskog života.
Tokom godina, maršruta litije se menjala, ali je uvek bila fokusirana na povezivanje značajnih religijskih i istorijskih lokacija u gradu. Tradicionalno, litija počinje iz Vaznesenjske crkve i prolazi kroz centralne ulice Beograda, završavajući u Sabornoj crkvi ili, kako je to slučaj od 2021. godine, na platou ispred Hrama Svetog Save. Ova promena je uvedena na inicijativu patrijarha srpskog Porfirija i omogućila je da se litija održava u večernjim časovima, što je doprinelo većem učešću vernika.
Litiju tradicionalno predvodi patrijarh srpski, praćen episkopima i sveštenicima, a učestvuju i značajne ličnosti iz javnog života, kao i građani. Zanimljivo je da je domaćin slave obično gradonačelnik Beograda ili drugi visoki funkcioner gradske uprave. Pored toga, u litiji učestvuju i pripadnici Vojske Srbije, Žandarmerije, policijski orkestar, kao i članovi pevačkih i folklornih društava, što dodatno obogaćuje ovaj događaj.
Na čelu Spasovdanske litije sa velikim krstom Gospodnjim u rukama prestoničkim ulicama i trgovima proći će Nikolaj Stanić iz Dervente, najbolji učenik Bogoslovije Svetog Save u Beogradu.
Od mnoštva nagrada koje je Nikolaj osvojio trudom i velikim zalaganjem, pored najboljih ocena iz svih predmeta tokom pet godina školovanja u najstarijoj beogradskoj srednjoj školi, izdvojićemo dve prve nagrade na memorijalu „Dušan Protić”, prvu nagradu na 20. međunarodnom takmičenju solo pevača „Lazar Jovanović” u Beogradu, prvu nagradu na 11. takmičenju „Srpska solo pesma” u Mladenovcu, prva nagrada na međunarodnom takmičenju mladih solo pevača „Vokalna rapsodija” u Beogradu, prva nagrada na republičkom takmičenju učenika muzičkih škola Srbije u Beogradu, prva nagrada na 67. festivalu muzičkih škola Srbije u Šapcu, kao i drugo mesto na takmičenju srednjih škola Srbije iz besedništva „Slavoslov” u Smederevu.
Dobro nam došao Sveti Oče Justine! Srećna Slava, Beograde! pic.twitter.com/G5uGlIzUcG
— Aleksandar Milojkov (@djakon73) June 12, 2024
Spasovdanska litija je više od religijskog obreda; ona je izraz kulturnog identiteta i istorijskog kontinuiteta grada Beograda. Svake godine, ovaj događaj okuplja hiljade ljudi koji zajedno proslavljaju i čuvaju tradiciju koja je preživela vekove, ratove i političke promene, ostajući svedok vremena i vere ljudi koji žive u ovom gradu. Spasovdanska litija je takođe prilika za grad da pokaže svoju otvorenost i gostoprimstvo, jer je događaj otvoren za sve, bez obzira na versku ili nacionalnu pripadnost.
Ove godine, na čelu litije biće kivot sa moštima Svetog Justina Ćelijskog, što je posebno značajno jer se radi o velikom srpskom teologu i filosofu. Njegove mošti stižu iz zavetnog hrama u Valjevu i biće izložene u Vaznesenjskoj crkvi, nakon čega će biti prenete u litiji do Hrama Svetog Save. Ovo je još jedan primer kako Spasovdanska litija povezuje prošlost sa sadašnjošću, čuvajući uspomenu na značajne ličnosti i događaje iz srpske istorije.
Spasovdanska litija je događaj koji odražava duh Beograda, grada koji je uvek bio raskrsnica istoka i zapada, mesto gde se spajaju različite kulture i tradicije. Kroz vekove, Beograd je bio svedok mnogih istorijskih previranja, a Spasovdanska litija je jedan od načina na koji grad izražava svoju posvećenost očuvanju svoje bogate prošlosti i kulturnog nasleđa. Ovaj događaj je važan ne samo za Beograd, već i za celu Srbiju, jer je primer kako tradicija može biti održana i proslavljena u modernom društvu, povezujući nas sa našim korenima i istorijom.
Slava Grada Banjaluka i Sabornog hrama Hrista Spasitelja
Grad Banjaluka i Saborni hram Hrista Spasitelja proslavili su krsnu slavu, a ulicama najvećeg grada Republike Srpske prošla je spasovdanska litija.
Obilježavanje Spasovdana počelo je Svetom Arhijerejskom Liturgijom koju su služili preosvećena gospoda episkopi banjalučki Jefrem i marčanski Sava.
Nakon Liturgije osveštani su slavski darovi u prisustvu domaćina, gradonačelnika Banjaluke Draška Stanivukovića, predsjednika Skupštine grada Ljube Ninkovića, predsjednika Republike Srpske Milorada Dodika, te poslanika u Narodnoj skupštini i odbornika u Skupštini grada.
Povodom slave, ulicama grada prošla je i spasovdanska litija koju su predvodili preosvećena gospoda episkopi banjalučki Jefrem i marčanski Sava.
Uz molitveno učešće više stotina ljudi, preosvećena gospoda episkopi blagoslovili su ulice i sve stanovnike grada na Vrbasu.
Spasovdanska litija u centru Banjaluke povodom slave Grada i Sabornog hrama Hrista Spasitelja.
Litiju predvode preosvećena gospoda episkopi banjalučki Jefrem i marčanski Sava.
Na zdravlje i spasenje praznik! pic.twitter.com/CdISubeng6
— Aleksandar Stojanović (@Kleronovinar) June 13, 2024
