Manastir Rmanj u Martin Brodu, u živopisnom predelu ušća Unca u Unu, važno je duhovno središte na tromeđu Dalmacije, Like i BiH.
Posvećen je Svetom Nikolaju Mirlikijskom.
Narodna tradicija pripisuje njegovo podizanje Katarini Branković, ćerki srpskog despota Đurđa Brankovića, a ženi grofa Urliha II Celjskog.
Prema imenu njihovog sina Hermana objašnjava se i poreklo imena manastira.
Prvi zapisi
Prvi pouzdani podaci o bitisanju manastira Rmanj vode nas u 1498. godinu, kada su mu vojvode „Petar, Petrašin i Vukdrag“ darivale skupocenu Bogorodičinu ikonu.
Srpske seobe sa ishodištem iz okoline Srba, Glamoča i doline Unca, bile su predvođene vojvodama, a zaustavile su se u Žumberku, na granici Kranjske i Hrvatske.
Usled turskih pritisaka, u ovom kretanju stanovništva uzeli su učešće i monasi iz Rmnja. Manastir Rmanj je postojao i pre obnove Srpske Patrijaršije u Peći 1557. godine, o čemu svedoči pečat sa ugraviranom godinom (1553).
Značajan administrativni centar
Nakon obnove, manastir postaje značajan administrativni centar, pošto se u njega premešta stolica dabrobosanskih mitropolita.
Rmanj ostaje sedište dabrobosanske mitropolije za vreme duže od jednog veka.
Najznačajnija su imena ovih arhijereja iz tog vremena: Gavrila Avramovića i Teodora, koji je 1615. godine osnovao bogoslovsko učilište u dalmatinskom manastiru Krka.
Mitropoliti koji su stolovali u Rmnju potpisivali su se kao „dabrobosanski, kliški i lički“.
Na prelazu iz XVI u XVII vek manastir Rmanj je brojao i do stotinu monaha, o čemu postoje pouzdana istorijska svedočanstva.
Jedan njegov iguman, Sava Stanislavić, postaje 1648. godine episkop „marčanski i vretanijski“.
Rasadnik duhovne i nacionalne elite
U prvoj polovini XVII veka manastir Rmanj je bio žarište slikarskog i prepisivačkog rada, jednom rečju rasadnik duhovne i nacionalne elite.
Rmanjski kaluđeri su potpomagali i duhovno solidarisali sve oslobodilačke pokrete srpskog naroda i njegove Crkve.
Tako je manastir stradao i bio rušen od strane Turaka 1638. i 1661. godine.
Tada se bratstvo iseljavalo na teritoriju Habsburške monarhije, gde su osnovali manastir Lepavinu i obnovili Marču.
Više od 580 godina čuva srpsku kulturu
Manastir već 581 godinu čuva od zaborava istoriju i kulturu srpskog naroda.
Vladika bihaćko-petrovački Sergije, koji stoluje u ovom manastiru, rekao je da iza manastira Rmanj burna i mučna istorija.
Prema njegovim rečima, na ovim prostorima su se kretale razne migracije i imperije, zbog čega je manastir doživio mučeničku sudbinu.
„Svi su ponosni na manastir Rmanj. Ljudi ga posjećuju i pomažu nam u obnovi, kako pravoslavci, tako i muslimani i Hrvati i mi ovde živimo u miru i slozi, bez ikakvih međunacionalnih problema“, kaže vladika Sergije.
Vladika Sergije rekao je da se narod Krajine borio i vojevao za istinu, pravdu, ljubav, slobodu i mir.
„To je hrišćanska i ljudska dužnost da se borimo za sve te istinske vrijednosti kojima svjedoči ovaj manstir“, rekao je vladika Sergije.
