Jovan Hadžić, poznat i po pseudonimu Miloš Svetić, je srpski književnik, pesnik, pravnik, zakonopisac, istoričar i političar tokom prve polovine 19. veka.
Rođen je u Somboru, kao sin Nikole i Sofije, ćerke Petra Ćirkovića, a kršten je u ovdašnjoj Svetođurđevskoj crkvi 8/19. septembra 1799. godine.
Autor je Građanskog zakonika Kneževine Srbije, jednog od najčuvenijih u to vreme i prvi predsednik Matice srpske.
Osnivanje Matice srpske
Još za vreme studija u Beču, Jovan Hadžić je, bezuspešno, pokušao da sa sunarodnicima osnuje društvo koje bi se bavilo objavljivanjem dela srpskih književnika i pesnika
Nešto kasnije, uz nekolicinu imućnih srpskih privrednika iz Pešte i Budima, Hadžić se našao među sedmoricom pokretača osnivanja fonda i udruženja koje bi izdavalo srpske knjige.
Kao najobrazovaniji među njima, on je bio zadužen da sastavi pravila i statut budućeg udruženja. Na sednici od 4/16. februara 1826. g. usvojen je njegov nacrt pravila i osnivačkog akta, kojima je novoosnovanom udruženju predloženo ime „Matica srbska“.
Tvorac ustava kneževine Srbije
Od 1830. do 1849. g. Hadžić je bio i direktor Srpske gimnazije u Novom Sadu (čiji je jedan od pokretača, svojevremeno, bio njegov ujak, vladika bački Gedeon).
U dva navrata Hadžić je duže boravio u kneževini Srbiji. Prvi put od proleća 1837. do leta 1840. godine, a drugi put od jeseni 1842. do proleća 1846. godine.
U Srbiju je prvi put došao na poziv kneza Miloša Obrenovića kako bi nadgledao i pomogao izradu državnih zakona i propisa, ali i predstojećeg Ustava. Za svoj rad dobijao je 200 srebrnih talira mesečno, a imao je i besplatan stan i ogrev.
Hadžić je 1838. g. imenovan za člana Velike ustavotvorne komisije, a nakon donošenja Ustava radio je na zakonima o organizaciji državne i sudske vlasti.
Kao dosledan pristalica zakona i prava, inače politički blizak srpskim ustavobraniteljima (njihov učitelj i prorok, kako je zapisano), uz to i neprikriven Karađorđevićevac, ubrzo je došao u sukob sa autoritativnim vladarem Srbije.
Pisanje Građanskog zakonika
Nakon Miloševog napuštanja kneževskog trona (1839), Hadžić se posvetio izradi srpskog Građanskog zakonika.
Sa izaslanicima Miloševog naslednika, kneza Mihaila Obrenovića, on je 27. jula 1840. g. potpisao ugovor o sočinjavanju Zakonika građanskog za Serbiju, kojim je ugovoreno da će, u roku od dve godine, sačiniti Građanski zakonik, za koji je trebalo da bude isplaćen iznosom od dve hiljade dukata, od kojih mu je hiljadu dukata plaćeno unapred.
Hadžić je, potom, napustio Srbiju i vratio se u Novi Sad. U junu 1842. g. Jovan Hadžić je izabran za dopisnog člana tek osnovanog Društva srpske slovesnosti (preteče nacionalne akademije)
Nakon izbora Aleksandra Karađorđevića za novog kneza Srbije (2. septembra 1842), već krajem oktobra iste godine ponovo je došao u Srbiju.
Hadžić je završio pisanje ranije ugovorenog prvog srpskog Građanskog zakonika, i novembra 1842. g. predao ga je knezu Aleksandru, a Zakonik je, nakon određenih manjih prepravki, stupio na snagu, na Blagovesti 1844. godine.
Zakonik kao kruna rada
Građanski zakonik je predstavljao krunu Hadžićevog pravničkog opusa. Govoreći o značaju njegovog zakonodavnog rada.
Slobodan Jovanović, najpoznatiji istoričar srpskog prava, tri decenije nakon Hadžićeve smrti (1899) piše: “U istoriji zakonodavstva Kraljevine Srbije nema može biti još jednog čoveka koji je redigovao tako mnogo, i tako važnih zakona kao Jovan Hadžić”
U Srbiji je Hadžić ostao naredne tri i po godine. Za to vreme bio je blizak prijatelj sa nekim od najuglednijih srpskih prvaka i spisatelja, osim ostalih i sa protom Matijom Nenadovićem.
Tokom boravka u Beogradu, Hadžić je sastavio i ustrojstvo Vrhovnog suda.
Bio je, prema trogodišnjem ugovoru sa Državnim savetom (vladom), iz januara 1844. godine, službeni savetodavac za sve zakone i uredbe, sa platom od tri hiljade talira godišnje – najvišom u Kneževini Srbiji nakon plate predsednika Državnog saveta.
Ogorčenost na političare
Posle nesporazuma i sukoba sa uticajnim, ali konzervativnim srpskim političarem I ustavobraniteljom, nekadašnjim ustaničkim vojvodom Tomom Vučićem Perišićem, Jovanu Hadžiću je, odlukom Državnog saveta, koju je knez Aleksandar prihvatio, otkazana služba u Beogradu.
On se u aprilu 1846. godine, vratio u Novi Sad. Mada mu je isplaćena plata do kraja perioda dogovorenog ugovorom (odnosno do kraja januara 1847. godine), Hadžić je ostao duboko povređen i ogorčen na Srbiju i njene političare, smatrajući ih neblagodarnim i pakosnim
Po povratku u Novi Sad (za čijeg je gradskog senatora Hadžić bio izabran još 1835. godine), nastavio je da radi kao upravitelj Srpske gimnazije.
Najcenjeniji Srbin
Bio je poslanik na svim srpskim crkveno-narodnim saborima od 1842. do 1865. godine. U ugarskom Državnom saboru u Požunu bio je 1847. g. novosadski zastupnik, a na Majskoj skupštini u Sremskim Karlovcima 1848. g. predstavljao je novosadsku Srpsku pravoslavnu crkvenu opštinu.
Uticaj Jovana Hadžića na društveni život Srba sa obe strane Save i Dunava bio je u tim godinama veoma izražen
U jednom kasnijem pismu svojoj ženi Mariji on se seća “ tog vremena kad je njihova kuća bila središte, gde su se knjaževi, popečitelji, mitropolit i episkopi, sovetnici i starešine srpske kretali, pomoći i saveta tražili za blago i napredak roda i otačastva srpskog!”
Posle bombardovanja Novog Sada, u julu 1848. godine, Hadžić je ponovo prešao u Beograd. Vratio se nakon kraha Mađarske građanske revolucije 1849. godine, ali je odbio da primi dužnost gradonačelnika Novog Sada.
U leto iste godine, postavljen je za zastupnika ministarskog komesara za sudsko uređenje Vojvodstva srpskog i Tamiškog Banata. Iste godine postao je i predsednik novosadske Srpske čitaonice.
Kada je, u leto 1850. godine, ustrojena organizacija zemaljskih sudova u Vojvodstvu, Jovan Hadžić je postavljen za predsednika Zemaljskog suda u Novom Sadu, čija se nadležnost prostirala na srednju i donju Bački, kao i na Srem.
Godine 1851. g. bio je imenovan i za novosadskog kraljevskog komesara. Tokom 1853. g. proputovao je Italiju, Francusku i Nemačku, a penzionisan je 1854. godine.
Jovan Hadžić je umro u Novom Sadu, 22. aprila / 4. maja 1869. godine, gde je i sahranjen.
