Danilo „Bata“ Stojković bio je jedan od najznačajnijih i najvoljenijih glumaca srpskog i jugoslovenskog glumišta. Njegov doprinos umetnosti obeležio je zlatno doba jugoslovenskog i srpskog filma i pozorišta, a njegova harizma i talenat učinili su ga nezaboravnim u očima publike i kolega.
Rani Život i Obrazovanje
Danilo Stojković rođen je 11. avgusta 1934. godine u Beogradu, u uglednoj i obrazovanoj porodici. Njegov otac, Mihailo Stojković, bio je sudija, dok je majka, Desanka Stojković, bila domaćica.
Njegovo detinjstvo bilo je obeleženo disciplinom i kulturom, što je značajno uticalo na njegovu kasniju karijeru. Tokom Drugog svetskog rata, Bata je sa porodicom prošao kroz teška vremena, što je dodatno oblikovalo njegov karakter i umetnički izraz.
Stojković je gimnaziju završio u Beogradu, nakon čega je upisao Fakultet dramskih umetnosti. Na fakultetu su ga profesori i kolege prepoznali kao izuzetno talentovanog i posvećenog studenta, a njegovi rani radovi na pozorišnim daskama nagoveštavali su blistavu karijeru.
Pozorišna Karijera
Pre nego što je postao filmska zvezda, Bata Stojković je ostvario značajan uspeh u pozorištu. Bio je član Beogradskog dramskog pozorišta, gde je igrao u mnogim predstavama koje su postale kultne u domaćem teatru. Njegova uloga u predstavi „Radovan III“ po tekstu Dušana Kovačevića, postala je legendarna. U ovoj komediji igrao je Radovana, tipičnog predstavnika malog čoveka, karaktera koji je Stojković često interpretirao s dubokom emocijom i humorom.
Filmska Karijera
Svoj filmski debi, Bata je imao 1964. godine u filmu „Ko puca otvoriće mu se“. Iako je ovo bila manja uloga, njegov talenat nije prošao nezapaženo, i vrlo brzo je počeo da dobija značajnije uloge.
Jedna od njegovih najpoznatijih uloga došla je u filmu „Ko to tamo peva“ (1980), gde je tumačio lika Kecmana. Ovaj film, koji je režirao Slobodan Šijan, postao je jedan od najvoljenijih jugoslovenskih filmova svih vremena. Batina interpretacija Kecmana, mračnog i ciničnog putnika, donela mu je ogromnu popularnost.
Njegova uloga u filmu „Maratonci trče počasni krug“ (1982), u režiji Slobodana Šijana i po scenariju Dušana Kovačevića, jedna je od najkompleksnijih i najzapamćenijih uloga u njegovoj karijeri. Bata je igrao Savu, člana pogrebničkog klana Topalovića, čije su replike i scene postale deo kulturnog nasleđa Srbije.
Vrhunac njegove karijere
došao je 1984. godine s filmom „Balkanski špijun“, koji su zajednički režirali Dušan Kovačević i Božidar Nikolić. Uloga Ilije Čvorovića, bivšeg političkog zatvorenika i paranoičnog špijuna, smatra se njegovom najboljom interpretacijom. Stojković je ovde uspeo da savršeno prenese tragikomičnu prirodu malog čoveka uhvaćenog u vrtlogu političkih previranja.
Ostale Značajne Uloge
„Varljivo leto ’68“ (1984) – kao otac u porodici koja prolazi kroz političke i društvene promene u vreme studentskih protesta.
„Sabirni centar“ (1989) – film po scenariju Dušana Kovačevića u kojem Bata tumači lik koji se suočava sa smrću i zagrobnim životom.
„Tito i ja“ (1992) – igrajući strogo vaspitača u dečijem kampu, Bata Stojković je dodatno potvrdio svoj status jednog od najboljih glumaca komičara.
Simbol jedne epohe
Danilo Bata Stojković je bio više od običnog glumca; bio je simbol jedne epohe, glas i lice običnog čoveka, ali i ogledalo društvenih i političkih prilika svog vremena. Njegove uloge su često bile prožete dubokom kritikom društva, ali i s dozom saosećanja prema likovima koje je igrao.
Osim Zlatne arene i nagrade Pavle Vuisić, Bata Stojković je dobitnik mnogih drugih priznanja, uključujući Nagradu grada Beograda za doprinos kulturi i filmskoj umetnosti.
Kraj života i nasleđe
Bata Stojković preminuo je 16. marta 2002. godine nakon duge borbe sa teškom bolešću. Njegov odlazak bio je veliki gubitak za srpsku i jugoslovensku kulturu. Sahranjen je na Novom groblju u Beogradu, gde je njegov grob postao mesto okupljanja i poštovanja mnogih obožavalaca i kolega.
Njegovo nasleđe živi kroz filmove i pozorišne predstave koje se i danas rado gledaju, a mnoge njegove replike i likovi postali su deo srpskog kulturnog identiteta. U Vrnjačkoj Banji je podignut amfiteatar u čast ovom velikom glumcu koji je mesto održavanja mnogih kulturnih manifestacija, pre svega „Festivala fimskog scenarija“.
Trenutno se u Vrnjačkoj Banji održavaju „Dani Danila Bate Stojkovića“ koji su počeli 9. avgusta, a završavaju se danas, 11. avgusta.
Bata Stojković će zauvek ostati upamćen kao jedan od najvećih glumaca koje je Srbija ikada imala, simbol neprolaznog talenta i istinske umetničke posvećenosti.
