Na današnji dan, 10. aprila 1941. godine, uspostavljena je Nezavisna Država Hrvatska na delu teritorije Kraljevine Jugoslavije koju su okupirale nacistička Nemačka i fašistička Italija. Osnivanje NDH za Srbe je značilo početak stravičnih stradanja, genocida i muka.
Ta tvorevina bila je ovaploćenje zla, gde su se pomračilo sve ljudsko. Tog 10. aprila rodila se najmračnija ideja koja se ikada pojavila na ovim prostorima. Hrvati su počeli sprovoditi zločine nad kojima su se grozili i nemački nacisti i italijanski fašisti.
NDH je sprovodila organizovan teror i pogrome nad svojim građanima druge nacionalnosti i vere. Zločini su vršeni sa samo jednim ciljem: uništenje Srba, Jevreja i Roma i stvaranje etnički čiste hrvatske države.
Srbi su činili trećinu stanovništva NDH i njihov udeo u ukupnom broju žrtava iznosi oko 64 odsto. Istoričari i stručnjaci ustanovili su da je samo u logoru Jasenovac nastradalo 700.000 Srba, Jevreja i Roma.
NDH spada u najužasnije tvorevine nacističkih vlasti u Evropi tokom Drugog svetskog rata.
Uloga države u organizovanom zločinu genocida bila je velika, a radilo se in a duhovnom zatiranju srpskog naroda: ubijani su sveštenici i rušene srpske pravoslavne crkve. U zločinima je udela imala i crkva, a o čemu svedoči kardinal Alojzije Stepinac koji je podržao osnivanje NDH. Bio je politički mentor i duhovni otac Anta Pavelića. Blagosiljao je ustaške zločince koji su klali Srbe, Jevreje i Rome, a posle rata skrivao je ratne zločince u sedištu Katoličke crkve u Zagrebu.
Osnivanje
Osnivanje NDH dogodilo se svega četiri dana nakon invazije sila Osovine na Jugoslaviju, na dan ulaska nemačkih trupa u Zagreb. Nemački vojnici su dočekani kao oslobodioci. Proglas o uspostavi NDH pročitao je na zagrebačkom radiju Slavko Kvaternik, nekadašnji austrougarski oficir i jedan od utemeljivača ustaškog pokreta.
U svom proglasu, Kvaternik je pozvao na sveopštu mobilizaciju i pokornost novoj vlasti. Odmah nakon njegovog obraćanja, spiker je pročitao izjavu lidera Hrvatske seljačke stranke Vlatka Mačeka koji apeluje na saradnju sa novom Vladom. Dva dana kasnije, 12. aprila, Hitler je priznao državnost ove tvorevine, uvrstivši je na taj način u svoj novi evropski poredak.
NDH je formalnopravno bila ustrojena kao monarhija. Na njenom čelu je bio kralj „Tomislav Drugi“, a zapravo italijanski plemić Ajmone od Aosta, koji svoju kraljevinu nikada nije ni posetio.
Tvorevina sa konceptom totalnog genocida
Suštinski, NDH je bila diktatura fašističkog tipa na čelu sa poglavnikom Antom Pavelićem. Ideja o nezavisnoj hrvatskoj državi praktično je začeta 1929. godine uz pomoć fašističke Italije koja je obezbeđivala centre za obuku, finansijsku i političku pomoć. Podrška je dolazila i od pristalica Hrvatske stranke prava koju je osnovao Ante Starčević krajem 19. veka.
Program NDH formulisao je Mile Budak tako što je predviđeno osnivanje kompleksa logora – Gospić, Jadovno, Pag, Jasenovac i drugih u kojima je ubijeno više od 700.000 Srba, kao i Roma i Jevreja. Nisu ‘uništavani’ samo ljudi, već i cela istorija, jezik, pismo, imena i prezimena, vera, crkve, muzeji, društva. Sve što je srpsko. Koncept je bio totalni genocid.
Poznata je parola koja nije izmišljena: trećinu Srba treba pobiti, trećinu proterati i trećinu pokatoličiti. I na tome se radilo četiri godine.
