U jutarnjim časovima 15. avgusta 1914. godine, gusta magla je ležala nad šumama i brdima zapadne Srbije, skrivajući moćne kolone srpske vojske koje su, na čelu sa generalom Stepom Stepanovićem, hrabro napredovale ka sudaru koji će ubrzo ući u istoriju kao Cerska bitka. Ovaj sukob, odvijan na plodnim i strmim padinama planine Cer, predstavljao je prvu značajnu pobjedu Saveznika u Prvom svjetskom ratu i označio trenutak kada je jedna mala, ali neustrašiva nacija, uspjela da nadvlada mnogo jačeg neprijatelja.
Austrougarska monarhija, koja je žudjela za brzom pobjedom i željela da brzo sruši otpor Srba, poslala je svoju najbolju armiju preko Drine. Plan je bio da neprijatelj zauzme Srbiju za nekoliko nedelja, dok je rat na Zapadnom frontu bio u punom jeku. Međutim, ono što su Austrougari smatrali lakim zadatkom, pretvorilo se u noćnu moru. Srpska vojska, iscrpljena Balkanskim ratovima i u brojnom deficitu u odnosu na protivnika, ipak je bila naoružana nesalomivim duhom i odlučnošću da brani svoju zemlju.
U tišini svitanja, prve srpske jedinice su stupile u kontakt sa neprijateljem. Grmljavina topova i zvuci eksplozije baruta u dugim cevima, odjekivala je po brdima i dolinama, stvarajući horski zvuk koji je odzvanjao daleko izvan bojišta. U prvim danima bitke, austrougarska vojska je napredovala, pritiskajući srpske položaje i čineći se nezaustavljivom. No, srpski vojnici nisu odustajali. General Stepanović, čuveni „Živi Sveti Đorđe“, kako su ga vojnici nazivali zbog njegove hrabrosti i mudrosti, naredio je kontranapad. Srbi su, vođeni dubokim patriotizmom i rešenošću, iskoristili poznavanje terena i ubacili sve svoje snage u borbu.
Kako su dani prolazili, magla se povukla, ali je bitka nastavila da bjesni. Krajem avgusta, austrougarska armija, iscrpljena i demoralisana, počela je da gubi tlo pod nogama. Srpske jedinice su napredovale, bez obzira na gubitke, goneći neprijatelja sve do Drine. 20. avgusta 1914. godine, sa prvim zracima sunca, postalo je jasno: srpska vojska je odnijela veliku pobjedu. Austrougari su bili primorani da se povuku preko Drine, ostavljajući za sobom svoju opremu, mrtve i ranjene.
Cerska bitka nije bila samo vojna pobjeda. Bila je to pobjeda duha jednog naroda koji nije želeo da se preda, čak i kada su izgledi bili protiv njega. Za Srbiju, ovaj trijumf značio je mnogo više od taktičke pobjede; on je ulio novu nadu u srca naroda i pokazao svijetu da Srbija nije lak plen. Srpska vojska, uprkos svim nedaćama, dokazala je da poseduje hrabrost i vještinu koje mogu da preokrenu sudbinu.
Posledice ove bitke bile su ogromne. Austrougarska vojska, koja je doživela veliki poraz na Ceru, nije se oporavila do kraja rata, što je imalo direktan uticaj na dalje događaje na Balkanu i šire. Sa druge strane, Cerska pobjeda osnažila je savezničke redove, ohrabrujući ih da nastave borbu protiv Centralnih sila. U Srbiji, ime Cera postalo je simbol otpora i hrabrosti, a svaki vojnik koji je učestvovao u toj bitki nosio je u srcu ponos što je bio dio tog velikog trenutka. Srbi su ušli iz istorije u vječnost.
Svaki put kada se u nekoj kafani zapeva „Marš na Drinu“, svaki put kada srpske majke ponosno pričaju svojoj deci o dedovima koji su branili zemlju, duh Cera ponovo živi. Ovaj trijumf, iako se desio pre više od jednog veka, ostaje u kolektivnoj svesti srpskog naroda kao dokaz snage, hrabrosti i nepokolebljivosti. Srbija je možda bila mala zemlja, ali je na Ceru pokazala da njena volja nije mogla biti slomljena. Cerska bitka nije samo istorijski događaj; ona je legenda, priča o tome kako jedan narod može pobediti i kada je sve protiv njega. Slava i hvala svim junacima, koji život ostaviše na braniku otadžbine.
