Magistar arheologije Mihajlo Džamtovski nada se da će nedavno otkriveni spomenik iz rimskog perioda, najverovatnije iz trećeg veka, pronađen u koritu reke Rakitnice, postati inspiracija za arheološka istraživanja u opštini Rogatica. Otkriće ove rimske relikvije moglo bi privući pažnju i domaćih i stranih arheologa.
„Do sada nisu sprovedena sistematska istraživanja rimskih ostataka u ovom delu Srbije, a malo se zna o istočnoj provinciji Dalmacije, koja se u rimsko doba prostirala gotovo do Zapadne Morave“, ističe Džamtovski.
On je nedavno posetio Rogaticu, gde je otkrio da je spomenik posvećen rimskom bogu Liberu. Nakon detaljne analize, potvrdio je da je spomenik naručio Marko Ulpije Di, ali dodaje da deo natpisa nije moguće potpuno rekonstruisati zbog oštećenja uzrokovanih vodom.
Spomenik od lokalnog krečnjaka
Džamtovski navodi da spomenik, napravljen od sivkasto-rozikastog krečnjaka, potiče iz trećeg veka. Analiza oblika slova na spomeniku otkriva da su njegovi preci, za vreme vladavine cara Trajana (98-117. godine), dobili rimsko građansko pravo.
Spomenik nije detaljno opisao rimsko naselje u Rogatici, ali Džamtovski sugeriše da je, na osnovu broja spomenika i prisustva rimskih administrativnih predstavnika, moguće da je ovaj region imao status kolonije ili rimskog grada s autonomijom.
Značaj otkrića i buduća istraživanja
Džamtovski pohvaljuje inicijativu nalazača spomenika i direktora Turističke organizacije opštine Rogatica, Predraga Ujića, koji su preduzeli korake da spomenik sačuvaju i premeste kako ne bi bio izložen oštećenjima.
Magistar Džamtovski, koji na Univerzitetu u Beču priprema doktorat na temu rimskog perioda na Balkanu, naglašava važnost istraživanja malo poznatih regiona kao što je rogatičko-romanijski kraj.
Promocija kulturnog nasleđa Rogatice
Predrag Ujić dodaje da je Džamtovski posetio Rogaticu nakon što je Turistička organizacija ove opštine putem medija i društvenih mreža predstavila pronalazak spomenika. Takođe, ističe da je Turistička organizacija Rogatice nedavno dobila priznanje za najbolje poteze u turizmu za letnju sezonu 2024. godine, zahvaljujući kreiranju poučno-tematske staze Grabovače u saradnji sa Turističkom organizacijom Republike Srpske.
