Filmske novosti iz Beograda snimaju dokumentarni serijal „Jame“ o ustaškim zločinima nad Srbima u Drugom svetskom ratu.
U šest polusatnih epizoda obrađena su stratišta Garavice kod Bihaća, Čipuljić kod Bugojna, Šušnjar kod Sanskog Mosta, Podgrmeč kod Bosanske Krupe, Vurune kod Novog grada i Draksenić kod Kozarske Dubice.
„Ovim emisijama, sa do sada nepoznatim podacima i činjenicama, otkrivena je istina o mnogim i masovnim zločinima u Drugom svetskom ratu, na području BiH. Želimo, uz pomoć istoričara, potomaka žrtava, svedoka, sačuvati tragična sećanja“, kaže Nedeljko Lajšić iz Prijedora, autor ovih dokumentarnih emsija, u produkciji „Filmskih novosti“, koje se prikazuje na Radio televiziji Srbije.
Lajšić je uveren da će, zahvaljujući „Filmskim novostima“, doprineti širenju istine o razmerama zločina nad Srbima u BiH u Drugom svetskom ratu te očuvanju sećanja.
„Ovaj serijal je istovremeno sećanje i opomena, poruka mladim generacijama da treba poznavati prošlost u interesu bolje budućnosti“, kazao je Nedeljko Lajšić, autor brojnih dokumentarnih filmova na istu temu.
U planu je, kaže on, snimanje i na lokalitetima strašnih zločina u Krajini, na Baniji i Kordunu.
Vladimir Tomčić, direktor „Filmskih novosti“ iz Beograda pojašnjava da je serijal „Jame“ naišao na nepodeljene pohvale i uvažavanje kritike i televizijske publike.
„Cela filmska ekipa na čelu sa autorom Nedeljkom Lajšićem realizuje visoko kvalitetne filmove kao svojevrsno svedočanstvo o teškom i bolnom vremenu. Nažalost, još je mnogo jama i stratišta širom Bosne i Hercegovine i pred nama je još mnogo tužnih, bolnih i, za nezaborav, do sada neispričanih priča“, rekao je Tomčić za „Nezavisne novine“.
„Novosti“ čuvaju sećanje na zločine
„Filmske novosti“ imaju nemerljiv doprinos očuvanju istorijske građe u bivšoj Jugoslaviji, posebno sa teamtikom Drugog svetskog rata.
Osnovane su 20. oktobra 1944. godine, ubrzo po oslobođenju Beograda. Kao i drugi filmski arhivi toga vremena (u Francuskoj, SSSR-u, Nemačkoj, Engleskoj i Americi) svojim žurnalima bili su svojevremena preteča televizije, neka vrsta tadašnjeg dnevnika.
Svoj prvi radni odnos u „Filmskim novostima“, zasnovali su velikani poput Đorđa Kadijevića, Mire Trailović, Puriše Đorđević i mnogi drugi.
Nastankom televizije „Filmske novosti“ gube značaj i provode mnoge godine u svojevrsnoj hibernaciji.
„Ipak, svojim dotadašnjim radom stvoren je jedinstven arhiv sa 15,5 miliona metara filmske trake sopstvene proizvodnje što ih svrstava (posle Praga i Pariza) na treće mesto najvećih i najbogatijih evropskih filmskih arhiva“, izjavio je Vladimir Tomčić.
Buđenje se desilo 2012. godine i traje do danas.
U tom periodu „Filmske novosti“ snimile su 169 dokumentarnih filmova koji su premijerno prikazani na RTS-u a potom i na brojnim drugim televizijskim ćelijama. Iz ove velike produkcije izdvajaju se serijali „Srpske svetinje na Kosovu i Metohiji“ kao i „Jame“ o ustaškim zločinima u Drugom svetskom ratu, koji se već treću sezonu snima u Bosni i Hercegovini.
