Na obali Rakovačkog potoka između dva brda, Pruževice i Straževice smešten je manastir Rakovica. Rušen i zatiran, dizao se iz pepela i opstajao uprkos svemu i svima. Posvećen je arhanđelima Mihailu i Gavrilu.
Manastir je verovatno iz 14. veka, a malo se zna o tome da je u široj okolini Beograda bilo mnogo do temelja uništenih pravoslavnih svetinja, čije tragove i dalje kriju njive i šume.
Jedna takva nalazi se u podavalskom naselju Zuce, gde se istražuju otkriveni temelji – manastira Rakovica. Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda prošle godine je započeo probna arheološka iskopavanja lokaliteta Manastirište u selu Zuce, u cilju utvrđivanja prvobitnog položaja manastira Rakovica.
Nakon krčenja terena izvršeno je geofizičko snimanje, posle čega je započeto sa arheološkim iskopavanjima.
Do sada su pronađeni skeletni ostaci najmanje tri individue, arheološki pokretni materijal kao i ostaci građevinske strukture čija namena još uvek nije definisana.
Da tu nečeg ima ukazao je naziv za to mesto koje stanovnici Zuca već vekovima zovu „Namastirište“. Nalazi se između Zuca i Vrčina, na uzvišenju i, što je u to vreme bilo od najveće važnostu za opstanak jedne naseobine – u blizini izvora.
Pomeranje manastira Rakovica na današnje mesto objašnjava se činjenicom da je to tada bilo skriveno, od puteva udaljeno područje, blizu guste šume.
Manastir Rakovica je premešten na sadašnju lokaciju negde tokom 16. veka. Najstariji pisani izvor koji spominje ovaj manastir je iz 1502. godine, putopis Feliksa Petančića, koji je štampan u Beču dve decenije kasnije.
Zna se da je manastir najpre neko vreme bio i u okolini današnjeg sela Rakovica, odnosno, njegovo pomeranje bilo je postepeno, tako da je danas u stvari na trećoj lokaciji od osnivanja. Ali, sve su bile na obodu Beograda.
Knez Miloš Obrenović se smatra jednim od prvih darodavaca manastira, nakon završetka ustanka i uspostavljanja delimične nezavisnosti, s obzirom na to da je 1822. godine obnovio manastirske konake, koji su služili sve do obnove iz 1905. godine.
Inače, manastir Rakovica se može smatrati i svojevrsnim mauzolejem članova porodice Obrenović, budući da su u njemu pohranjeni zemni ostaci čak 13 članova ove znamenite vladarske porodice, više nego i u jednom drugom manastiru u Srbiji.
Povelja Petra Velikog
U manastirskoj riznici čuvaju se vredne grafike, ikone, stare knjige i predmeti nastali u toku 18. i 19. veka. Tu su i povelja koju je Petar Veliki, ruski car, 30. juna 1701. zbog zasluga u rusko-turskim pregovorima darovao rakovičkom igumanu Grigoriju, čestice moštiju velikomučenika Prokopija, Teodora Tirona, Svetog Nektarija Eginskog, Svetog vladike Nikolaja, ali i Časnog krsta, koju je u manastir iz Svete zemlje doneo patrijarh German.
Prva monaška škola u Srbiji
U manastiru je od 1905. bila organizovana prva monaška škola Srbiji koja je radila sve do 1932. U njemu je bila i ikonopisačka škola.
Ovde se zamonašio vladika Nikolaj Velimirović i mesto je gde su Nemci patrijarha Gavrila držali u zatočeništvu. U periodu od 1949. do 1958. godine ovde je bila smeštena beogradska bogoslovija, jedno vreme i bolnica, nakon čega postaje ženski manastir.
Rakovica je danas jedan od najvažnijih manastira i nije slučajno što u njemu počivaju patrijarh Pavle i patrijarh Dimitrije. Po njima su imena dobili i bulevari koji vode ka manastiru. Ovde je sahranjen i junak Prvog srpskog ustanka Vasa Čarapić, „Zmaj od Avale“, kao i Todor, sin Miloša Obrenovića.
