Početna » Kultura » Kosta Manojlović – Glas narodnog melosa i kulturni vizionar

Kosta Manojlović – Glas narodnog melosa i kulturni vizionar

Kosta Manojlović, jedno od najznačajnijih imena srpske muzičke istorije, rođen je 4. decembra 1890. u živopisnom selu Krnjevo kraj Velike Plane. U njegovoj ličnosti spojile su se muzička kreativnost, akademska posvećenost i duboka ljubav prema narodnoj tradiciji. Ovaj kompozitor, etnomuzikolog, pedagog i organizator ostavio je dubok trag, pre svega u horskom stvaralaštvu, nastavljajući put koji je obeležio njegov učitelj i uzor – Stevan Mokranjac.

Manojlovićev put do muzičke zrelosti bio je obeležen obrazovanjem na prestižnim ustanovama, ali i životnim nedaćama. Muzički razvoj započeo je u Bogosloviji i Srpskoj muzičkoj školi u Beogradu, pod mentorstvom velikaša srpske muzike: Mokranjca, Hristića i Milojevića. Njegova odiseja nastavila se u Moskvi, Minhenu, pa sve do Oksforda, gde je studije privodio kraju tokom Prvog svetskog rata. Međutim, životni poziv nije ga vezao samo za učenje, već ga je inspirisao da ukaže na moć muzike kao čuvara narodnog duha.

Kosta Manojlović bio je neumoran u nastojanju da unapredi srpsku muzičku scenu. Po povratku u Beograd 1919. godine, preuzeo je dirigentsku palicu Prvog beogradskog pevačkog društva i odmah se nametnuo kao njegov harizmatični vođa. U tom periodu, izvedena su remek-dela poput Palestrinine Missa Papae Marcelli. Nešto kasnije, predvodio je pevačko društvo „Mokranjac“ i radio kao profesor na Muzičkoj školi, Teološkom fakultetu i, na kraju, na Muzičkoj akademiji čiji je osnivač i prvi rektor. Ova institucija, danas poznata kao Fakultet muzičke umetnosti, duguje svoj nastanak upravo njegovoj viziji.

Manojlovićev kompozitorski opus ostao je delom u senci organizacionih i pedagoških dostignuća, ali njegova horska dela i danas odzvanjaju snagom narodnog melosa. Nadahnut srpskim muzičkim nasleđem, stvarao je kompozicije koje su često oblikovale modalne harmonije sa slobodnim varijacijama narodnih melodija. Umesto Mokranjčevih rukoveti, Manojlović se odlučivao za cikluse u kojima svaka pesma predstavlja svojevrsnu muzičku priču, obogaćenu polifonim postupcima i smelim hromatskim rešenjima. Njegova duhovna muzika svedoči o dubokom poznavanju srpskog pojanja i snažnoj povezanosti sa bogoslovskim korenima.

Kao pisac, ostavio je trag u brojnim časopisima i enciklopedijama, ali je najznačajnije doprineo osnivanju muzičkih institucija i jačanju nacionalne muzičke kulture. Njegove solo-pesme, poput ciklusa „Pesme naših rodnih strana“ i „Sa mojih staza“, odaju melanholičnu ljupkost narodnog stvaralaštva, obogaćenu njegovim romantičarskim duhom.

Kosta Manojlović ostaje primer romantičara idealiste, čoveka koji je, duboko verujući u snagu naroda, uspeo da u mnogim oblastima podigne kulturnu svest svoje zemlje. Njegov život i rad bili su prožeti vizijom koja i danas inspiriše one koji tragaju za lepotom u muzici. Kako je i sam zapisao: „Radovalo me je ako su rezultati rada bili na polzu otačestva“, njegov doprinos ostaje trajno nadahnuće u kulturnoj istoriji Srbije.

Pripremila redakcija Kompas info
Povezani članci:

Portal Kompas Info posebnu pažnju posvećuje temama koje se tiču društva, ekonomije, vere, kulture, istorije, tradicije i identiteta naroda koji žive u ovom regionu. Želimo da vam pružimo objektivan, balansiran i progresivan pogled na svet oko nas, kao i da podstaknemo na razmišljanje, diskusiju i delovanje u pravcu boljeg društva za sve nas.