Početna » Tradicija » Da li znate ko je najzaslužniji za obnovu Hrama Svetog Save?

Kako je Patrijarh German očuvao SPC u doba komunizma i nastavio obnovu Hrama Svetog Save

Da li znate ko je najzaslužniji za obnovu Hrama Svetog Save?

Njegov dugogodišnji rad na čelu SPC, koji je trajao od 1958. do 1990. godine, obeležen je mudrim i balansiranim vođenjem crkve kroz složene odnose sa komunističkim režimom, te obnovom ključnih verskih objekata, među kojima se posebno ističe Hram Svetog Save.

Rane godine i uspon u crkvenoj hijerarhiji

Hranislav Đorić je od malih nogu pokazivao interesovanje za duhovni život, što je dovelo do njegovog školovanja u Bogosloviji u Sremskim Karlovcima.

Studije je nastavio na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu, gde je pokazao izuzetnu posvećenost teologiji i crkvenim naukama. Kao mladi sveštenik, a potom i monah, German se isticao svojom intelektualnom snagom, ali i pastoralnom brigom za vernike.

Pre nego što je postao patrijarh, German je radio kao profesor i direktor Bogoslovije u Prizrenu, jednoj od najvažnijih crkvenih obrazovnih institucija u tadašnjoj Jugoslaviji.

Patrijarh German Đorić
Foto: ČARAPAN INFO

Njegovo delovanje u Prizrenu, kao i kasnije rektorska pozicija na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu, pokazali su ga kao izuzetno obrazovanog i sposobnog crkvenog lidera.

Izbor za patrijarha: Navigacija kroz političke oluje

Kada je 1958. godine izabran za patrijarha, Srpska pravoslavna crkva bila je u vrlo teškoj situaciji. Nakon Drugog svetskog rata, pod komunističkim režimom, crkva je bila pod stalnim nadzorom, a mnogi sveštenici su bili izloženi represijama.

U takvom političkom okruženju, izbor Germana za patrijarha bio je čin duboke mudrosti Svetog arhijerejskog sabora SPC. On je bio čovek koji je znao kako da vodi crkvu kroz opasne političke vode, balansirajući između potrebe za očuvanjem crkvenih sloboda i nužnosti da se izbegnu direktni sukobi sa državom.

Patrijarh German Đorić
Foto: kompasinfo.rs / Patrijarh German Đorić

Germanov odnos prema komunističkoj vlasti bio je složen. Iako se nije otvoreno sukobljavao sa režimom, on je svojom diplomatijom i smirenošću uspevao da očuva crkvenu autonomiju u najtežim trenucima.

Njegova politika „tihe rezistencije“ često je bila predmet kritika, ali je istovremeno omogućila crkvi da preživi u periodu kada su mnoge druge verske institucije bile ozbiljno ugrožene.

Stanje crkve i Germanova borba za njeno očuvanje

Pod Germanovim vođstvom, crkva je prolazila kroz težak period. Komunistički režim nije dozvoljavao otvorene verske aktivnosti, a imovina crkve je bila konfiskovana ili pod strogom kontrolom države.

Uprkos tome, German je uspevao da održi liturgijski život i crkvenu strukturu, što je bilo od ključne važnosti za očuvanje vere među narodom.

Njegov trud da crkva ostane prisutna u životima vernika, kroz tajne službe, hodočašća i pastirske posete, bio je od neprocenjivog značaja za moralnu i duhovnu obnovu naroda.

Obnova Hrama Svetog Save: Germanova vizija i upornost

Jedan od najvećih izazova i uspeha patrijarha Germana bila je obnova Hrama Svetog Save u Beogradu, koji je bio u izgradnji decenijama. Radovi su prekinuti tokom Drugog svetskog rata, a posleratni komunistički režim nije bio sklon njihovom nastavku.

Međutim, patrijarh German je bio neumoran u svojim naporima da obnovi ovaj simbol pravoslavlja i srpske kulture. Nakon višegodišnjih pregovora i lobiranja, German je uspeo da dobije odobrenje za nastavak radova 1984. godine.

Postoje neke informacije da je Patrijarh German čak 88 puta pisao molbu najvišim instancama vlasti da mu odobre obnovu Hrama.

Ovaj podvig je bio izuzetno značajan, ne samo kao arhitektonski projekat već i kao simbol pobede crkve nad decenijama represije. Hram Svetog Save, čija je obnova počela pod Germanovim vođstvom, postao je jedan od najvažnijih duhovnih i kulturnih simbola Srba širom sveta.

Hram Svetog Save
Foto: Shutterstock / Hram Svetog Save

Povlačenje i smrt patrijarha Germana

Patrijarh German se povukao sa dužnosti 1990. godine zbog narušenog zdravlja, a upokojio se 27. avgusta 1991. godine. Njegovo povlačenje označilo je kraj jedne ere u istoriji Srpske pravoslavne crkve, koja je pod njegovim vođstvom uspela da prebrodi teška vremena i uđe u period postkomunističke obnove.

Njega je nasledio patrijarh Pavle, koji će postati jedan od najvoljenijih patrijaraha u novijoj istoriji crkve. Germanov rad i trud postali su temelj na kojem će patrijarh Pavle graditi svoj duhovni i moralni autoritet.

Nasleđe patrijarha Germana

Nasleđe patrijarha Germana je složeno i višeslojno. On je bio lider u vremenu kada su crkva i narod prolazili kroz velike izazove, a njegova mudrost, smirenost i posvećenost očuvanju crkve omogućili su SPC da opstane i ojača u jednom od najtežih perioda njene istorije.
Njegov doprinos obnovi Hrama Svetog Save ostaje jedno od najvažnijih dostignuća, koje je nad‌živelo decenije i postalo trajni simbol duhovne snage srpskog naroda. Germanova politika tihe, ali postojane rezistencije, omogućila je crkvi da zadrži svoju autonomiju i duhovni integritet u vremenu kada je to bilo izuzetno teško.
Takođe, Patrijarh German je jedan od najzaslužnijih ljudi za obnovu Žiče, Studenice i Lazarice, kao i rada Bogoslovije u Krki.
Njegovo ime će ostati upamćeno kao ime patrijarha koji je, i u najtežim okolnostima, uspeo da očuva crkvu i omogući njen dalji razvoj.

Pripremila redakcija Kompas info
Povezani članci:

Portal Kompas Info posebnu pažnju posvećuje temama koje se tiču društva, ekonomije, vere, kulture, istorije, tradicije i identiteta naroda koji žive u ovom regionu. Želimo da vam pružimo objektivan, balansiran i progresivan pogled na svet oko nas, kao i da podstaknemo na razmišljanje, diskusiju i delovanje u pravcu boljeg društva za sve nas.