Čudotvornu ikonu Majke Božije Filerimske uradio je po blagoslovu Presvete Bogorodice polovinom I veka Sveti Apostol i Evanđelist Luka.
Po predanju, tokom prvog veka ovu čudotvornu ikonu Majke Božije Sveti Apostol Luka odneo je u pustinju gde su živeli prvi monasi tzv. nazoreji. Ona je tada dobila ime Bogorodica Filerimosa-Pustinoljubna. Posle toga ikonu je Sveti Apostol Luka preneo u svoj zavičaj Antiohiju. Ne zna se tačno kad ali čudotvorna ikona Majke Božije Filerimske ubrzo je preneta u Jerusalim ( najverovatnije tokom četvrtog veka ).
Carica Istočnog Romejskog Carstva Evdokija, supruga cara Teodosija II, oko 430. godine ikonu Majke Božije Filerimske prenosi iz Jerusalima u Konstantinopolj. Ikona je kasnije pohranjena u znamenitoj Vlahernskoj crkvi.
Jovanovci su je preneli u Svetu Zemlju
Posle napuštanja Konstantinopolja od strane krstaša 1204-te godine, mnoge hrišćanske svetinje su opljačkane, a među njima i ikona Presvete Bogorodice Filerimske. Ona je završila u rukama rimokatoličkog monoško-viteškog reda Jovanovaca, poznatih još i pod imenom bolničara ili hospitalci. Jovanovci su ovu svetinju ubrzo preneli u Svetu Zemlju.
Bila je kratko i na Kipru
Oni su potom od strane muslimana potisnuti iz Palestine, odakle su se povukli na ostrvo Kipar gde su proveli 19 godina ( od 1291. do 1310. ). Tako je ikona Bogorodice Filerimske nakratko prebivala i na Kipru.
Tokom 1310. godine Jovanovci su prešli na ostvo Rodos gdje su sagradili vojna utvrđenja, bolnice i svoju rezidenciju. Ikonu Filerimske Bogorodice pohranili su u velelepnom hramu posvećenom Bogomajci, pravoslavnom drevnom svetilištu zvanom „Filerimos“ blizu grada Rodosa.
(Po tom manastiru i brdu na kome je sagrađen ta ikona se i do danas naziva „Bogorodica filermska“, ili „Filermoska“)..
No ostrvu Rodos ikona Filerimske Bogorodice spojena je 1484. godine sa desnom rukom Svetoga Jovana Krstitelja koju su Jovanovci dobili na poklon od turskog sultana Bajazita II.
Ove dve svetinje spojene su zatim sa delom Časnog i Životvornog Krsta Gospodnjeg koji im je poklonjen od Ludviga XII najverovatnije na početku šesnaestog veka.
Svetinje su prebivale u Italiji pa na Malti
Zbog turskih opsada ostrva (1480; 1522-1523) ove svetinje prenešene su sa brda Filerimosa u grad i vraćene nazad sve dok Jovanovci nisu bili primorani da napuste Rodos i krenu prema Italiji (1523).
U Italiji (Mesina, Baja, Ćivitavskja, Viterbo) prebivale su do 1527. da bi onda bile prenete preko Francuske (Vijfrank, Nica 1527-1530) na ostrvo Maltu u mesto Birgu, u hram Sv. Lavrentija (1530-1571) i konačno u grad Valetu (hram Sv. Marije Pobediteljke 1571-1578, i u Joanitsku Katedralu Sv. Jovana Krstitelja 1571-1798). Jovanovci na ostrvu Malti postepeno stvaraju moćnu državu. Godine 1573. malteški vitezovi su na Malti sagradili i veliki katedralni hram posvećen Svetom Jovanu Krstitelju u kojem su pohranili sve ove tri velike svetinje.
Krajem osamnaestoga veka (17. Juna 1798. godine) zbog nemogućnosti da Maltu odbrani od moćnog Napoleona Veliki Majstor reda malteških vitezova Ferdinand fon-Gompeš je sa tri velike svetinje i vjernim vitezovima napustio Maltu koju su okupirali Francuzi.
U rukama dinastije Romanov
Posle propasti na Malti predstavnici malteškog reda poklonili su 3, avgusta 1799. godine tri velike hrišćanske svetinje ruskom caru Pavlu I Romanovu. Tom prilikom predstavnici Jovanovaca predali su caru Pavlu I i dokument o odrečenju Ferninanda fon-Gompeša od čina Velikog majstora koji je potpisan 6. jula 1799. godine u Trstu. Tako je ruski car Pavle I zvanično postao Veliki majstor reda malteških vitezova i vlasnik tri velike svetinje.
Car Pavle I Romanov dao je nalog da se 12. oktobra 1799. godine, na dan sklapanja braka njegove kćeri Jelene Pavlovne sa princom Fridrihom Ludvigom, nasljednikom Meklenburško-Šverinskim, tri velike hrišćanske svetinje prenesu u novosagrađeni carski dvorac u Gatčinu, tj. u pridvornu crkvu Svetog Apostola Pavla.
Car Pavle I je svetinje okovao u čisto zlato
U znak velike blagodarnosti Bogu na podarenim svetinjoma car Pavle I je platio da se sve tri velike svetinje okuju u čisto zlato i ukrase mnogobrojnim brilijantima, rubinima i safirima.
Velike hrišćanske svetinje ipak nisu ostape u pridvornoj crkvi u Gatčinu već su se čuvale u crkvi Zimskog dvorca ruskih careva u Petrogradu.
Posle izgradnje sabornog hrama Svetog Apostola Pavla u Gatčinu koji je 29. jula 1852. godine osveštao mitropolit Nikonor svetinje su ponovno prenijete u Gatčino. One su po naređenju cara Nikolaja I Romanova u Pavlovskom Soboru ostale 40 dana radi poklonjenja naroda svetinjama, a zatim su vraćene u crkvu Zimskog dvorca. Ovo je postao običaj koji se održavao sve do propasti carske Rusije.
Svetinje su predate carici Mariji Fjodorovnoj
U vreme strašnih dana oktobarske revolucije svetinje su se u početku nalazile u crkvi Zimskog dvorca ali su ubrzo prenesene u Gatčino gdje su radi sigurnosti ostale sve do nedelje 13. oktobra 1920. godine. Tada ih je nastojatelj sabornog hrama Svetog Apostola Pavla protojerej Jovan Bogojavljenski u prisustvu grofa Ignjateva i još jednog visokog oficira Bele Armije uzeo sa sobom i odneo u Estoniju.
Kada su svetinje prenete u estonski grad Talin doneta je odluka da iste budu predate jedinoj zakonitoj vlasnici, staroj udovici, carici Mariji Fjodorovnoj, supruzi pretposlednjeg ruskog cara Aleksandra III i majci posljednjeg ruskog cara Svetog Novomučenika Nikolaja II.
Ona je jedna od retkih iz dinastije Romanova koju boljševici nisu ubili tokom revolucije i neposredno posle nje. Tri hrišćanske svetinje predate su staroj carici Mariji Fjodorovnoj 1920. godine u njenom rodnom gradu Kopenhagenu. Ona ih je pohranila u ruskoj crkvi Svetog Aleksandra Nevskog u glavnom gradu Danske.
Antonije Hrapovicki poklanja sve tri svetinje kralju Aleksandru Karađorđeviću
Posle smrti carice Marije Fjodorovne, koja se upokojila 13. oktobra 1928. godine, tri velike svetinje su još neko vreme prebivale u Kopenhagenu ali je ikona Majke Božije Filerimske ubrzo preneta u ruski saborni hram u Berlin.
U znak blogodarnosti srpskom narodu koji je u njedra svoje države s ljubavlju primio hiljade ruskih izbeglica, poklonjene su tokom 1932. godine blagovernom kralju Jugoslavije Aleksandru Karađorđeviću sve tri svetinje.
Desnu ruku Svetoga Jovana Krstitelja i deo Časnog Krsta kralju Aleksandru poklonio je Mitropolit Ruske Zagranične Crkve Gospodin Antonije Hrapovicki, a ikonu Filerimske Bogorodice poklonio mu je Episkop Berlinski Tihon.
Posle pada Beograda aprila mjeseca 1941. godine kralj Petar II Karađorđević je sve tri velike svetinje, koje su se do tada čuvale u Belom Dvoru na Dedinju, preneo u manastir Ostrog.
Po savetu Patrijarha srpskog Gavrila Dožića kralj Petar je svetinje sa delom svoga blaga poklonio Srpskoj crkvi i ostavio u Ostroškoj svetinji.
Svetinje su otete od strane komunista
Posle drugog svetskog rata i pobede komunista koji su i posle završetka rata nastavili sa gonjenjem Crkve, tri velike svetinje su i dalje tajno čuvane u Ostrogu i nijesu iznošene na svetlost dana.
U jednoj policijskoj raciji 18. septembra 1952. godine kojom prilikom je na pravdi Boga uhapšen i nostojatelj ostroškog manastira arhimandrit Leontije Mitrović, pronađene su i od crkve brutalno otete tri velike svetinje i mnogobrojne druge relikvije zajedno sa delom blaga kralja Petra II Karađorđevića.
One su prenete u Podgoricu gde su se nalazile u sefovima MUP-a Crne Gore. Svetinje su posle izvesnog vremena predate Verskoj Komisiji SR Crne Gore.
20. januara 1978. godine su vraćene mitropoliji Crnogorsko-primorskoj
Dvadesetog januara 1978. godine desna ruka Svetoga Jovana i deo Časnog Krsta vraćeni su Mitropoliji crnogorsko-primorskoj tj. riznici Cetinjskog manastira, a čudotvorna ikona Bogorodice Filerimske predata je od strane Verske Komisije Narodnom muzeju Crne Gore na Cetinju na čuvanje gde se i danas nalazi.
Od momenta oduzimanja svetinja Crkvi 1952. godine pa do danas sa ikone Bogorodice Filerimske ukradena su od za sada nepoznatih lica dva vrlo vredna draga kamena, rubin manjih dimenzija u oreolu Bogorodice i safir velikih dimenzija u centru Bogorodičine ogrlice.
I pored nedvosmislenih usmenih i pisanih obećanja republičkih vlasti da će ikona biti vraćena Crkvi i posle dodele sredstava od strane Vlade Crne Gore Cetinjskom Manastiru za adaptaciju kapele u kojoj su sve tri svetinje trebalo da budu pohranjene, ikona Bogorodice Filerimske nedavno je na zaprepašćenje svih u Mitropoliji Crnogorsko-primorskoj izložena u tzv, Plavoj Kapeli u Narodnom muzeju Crne Gore.
