Crkva Svetog Blagoveštenja u Dubrovniku pripada Srpskoj pravoslavnoj crkvi, Eparhiji Zahumsko-hercegovačkoj.
Nalazi se u samom središtu Starog grada. Sagrađena je 1877. godine i prva je i jedina pravoslavna crkva koja se nalazi unutar zidina Grada.
Pre nje su u Dubrovniku postojale još dve pravoslavne crkve, ali izvan gradskog jezgra.
Ipak glavno bogoslužbeno središte dubrovačkih pravoslavaca je crkva Sv. Blagoveštenja. Nju je projektovao splitski arhitekta Emil Vekieti (koji se pored arhitekture bavio i slikarstvom, matematikom i filosofijom).
Dubrovački crkveni odbor je od nega tražio da spoljašnji izgled crkve bude „diskretno elegantan“. Izvođač radova bio je poznati graditelj Andrija Perišić, takođe iz Splita. Ovaj graditeljski tandem (Vecchietti – Perišić) gradio je u Dubrovniku i novu gradsku većnicu i pozorište (1863-1865).
A u Šematizmu Eparhije zahumsko-hercegovačke i primorske zapisano je:
Uprkos -prirodnim i kopnenim – političkim zakoni(tosti)ma:
Neposredno pred pad Dubrovačke republike, u poslednjim decenijama njenog postojanja, istorijski se smešta osnivanje Srpske pravoslavne crkvene opštine. Dan 7. april 1790. godine uzima se kao dan osnivanja Crkvene opštine, kada je zajednica pravoslavnih Srba poslala u Trst svoje opunomoćenike Simeuna Vukovića i Stevana Burasovića, trgovce iz Dubrovnika, koji su tom prilikom kupili kuću i vrt na Posatu za 700 dukata od naslednika imanja Save Vladislavića…
Ovaj događaj treba posmatrati i kao početak organizovane zajednice pravoslavnih hrišćana, ali i kao krunu truda i zalaganja pravoslavnih Srba u Dubrovniku, koji su i ranije bezuspešno pokušavali dobiti dozvolu za gradnju svoje crkve u Dubrovačkoj Republici. Svakako jedan od najznačajnijih pokušaja jeste onaj grofa Save Vladislavića, koji je uložio veliki napor da, kao uspešni diplomata u Rusiji, na dvoru cara Petra Velikoga od dubrovačkog Senata dobije dozvolu za gradnju prve pravoslavne crkve, ali je takav zahtev Senat ipak odbio zbog strogih zakona koji su tada vladali u Dubrovačkoj republici, a koji nikako nisu dozvoljavali drugu veru osim katoličke: „
Ne može biti dopušteno da se podigne crkvica, jer bi se tu služilo po greko-šizmatičkom obredu, a taj je obred zabranjen u zemljama republike.“
Dubrovnik se nalazi u neposrednoj blizini Hercegovine, iz koje su se mnogi pravoslavni Srbi doseljavali godinama na područje Dubrovačke republike zbog poslova i rada, a često i spasavajući gole živote. Zbog sve većeg doseljavanja pravoslavnih Srba u Dubrovnik i njegovu okolinu, u 18. veku osećala se sve snažnija potreba za izgradnjom prvog hrama za potrebe bogoslužbenog života. … Parohijski hram na Posatu, kao i novosagrađeni hram na Boninovu, svojim skromnim izgledom, a i prostorom nisu zadovoljavali pravoslavne Srbe. Kod njih se javila želja i težnja da podignu Saborni hram, koji bi svojim izgledom i lepotom mogao da se uporedi sa hramovima rimokatoličkim, koji su već od ranije svojom lepotom krasili stari grad Dubrovnik.
Tako već 1839. godine pravoslavna zajednica u Dubrovniku dobija odobrenje da se za hram mogu skupljati prilozi, te se sa prikupljanjem priloga odmah počelo. Sad je bilo potrebno pronaći lokaciju u već izgrađenom i definisanom starom gradskom jezgru. … zamjenska lokacija bila je palata Gundulić s vrtom, koju su od Frana barona Ghetaldi – Gondola kupili 22. 6. 1867. godine, nakon čega su, iste godine u jedanaestom mesecu, zamenom došli u posjed i susedne kuće Nika Putice, kako bi je mogli srušiti, da bi se napravilo mesto novoj crkvi.
Projekat za novu crkvu izradio je arhitekta iz Splita, Emil Vekijeti. Gotovo na samom početku naišlo se na probleme na terenu, jer se na dubini od tek 1,60 m pojavila morska voda, koja je sprečavala svaki dalji rad. Odlučeno je da se preduzmu vanredni radovi ojačanja temelja nove građevine, koji su značajno ispraznili kasu, u kojoj su se godinama prikupljala novčana sredstva za gradnju nove crkve.143 „Konačno, dana 21. maja 1871. tadašnji dubrovački paroh Todor Janković osveštao je kamen temeljac, bez velikih svečanosti.“
Od tog trenutka, narednih šest godina, građen je novi veleljepni hram u čast Presvete Bogorodice, a na ponos pravoslavnih dubrovačkih Srba i grada Dubrovnika. U nedelju 9. oktobra 1877. godine, na praznik Svetog Stefana, despota srpskog, uz veliku svečanost, na kojoj su se sabrali mnogi ugledni gosti sa mnogih strana, novu crkvu osvetio je episkop bokokotorsko-dubrovački Gerasim Petranović, uz sasluženje velikog broja sveštenika i đakona.“
