Podno Lovćena i Ivanovih korita već duže od pet vekova stoji veličanstveno kameno zdanje cetinjskog manastira, jedne od najvećih pravoslavnih svetinja, bedema pravoslavlja, centra srpske duhovnosti i crnogorske državnosti. Posvećen prazniku Rođenja presvete Bogorodice, prkosi vremenima i osvajačima, ali i svedoči o snazi pravoslavnog hrišćanstva.
U ovoj pravoslavnoj svetinji podignutoj 1484. godine stolovali su vladari i mitropoliti crnogorski, kasnije crnogorsko-primorski, a pored bogate riznice i netruležnih moštiju svetog Petra Cetinjskoga, u manastiru se čuvaju i dvije najveće hrišćanske svetinje: desnica svetog Jovana Krstitelja i čestica Časnog krsta na kojem je razapet Isus Hristos.
Zbog bogate istorije, ali i velikih relikvija, ovo zdanje postalo je mesto hodočašća kojem pristupaju vernici svih konfesija iz cijelog svijeta.
Cetinjski manastir je od osnivanja bio brana pravoslavlja od unijaćenja i islamizacije, mesto širenja vere, odbrane otadžbine i opismenjavanja naroda. Kako na početku 4. januara pre 540 godina, tako i danas.
– Zetski, a kasnije crnogorsko-primorski mitropoliti su stolovali u ovom manastiru, a on je od početka bio svetionik slobode i vjere Hristove. Njegov osnivač je Ivan Crnojević, koji je do kraja života ostao u manastiru, a nekoliko vijekova kasnije na tronu cetinjskih mitropolita u ovom manastiru sjedili su sveti Petar Cetinjski, sveti Petar Lovćenski Tajnovidac, a i po odvajanju svjetovne od duhovne vlasti, crnogorski mitropoliti ostaju u ovom manastiru i on nastavlja da bude mjesto sabiranja vjernika, mjesto odbrane i narodnih sabora – priča monah Justin.
Izgled hrama je specifičan i već na prvi pogled vidljiv je savršen spoj krepke duhovnosti i kršne snage, ali od svih iskušenja sačuvale su ga velike relikvije koje se u ovom bedemu čuvaju. Gotovo filmska je priča o tome kako je desnica Jovana Krstitelja došla u manastir, tolika da bi o tome mogle da se napišu knjige. I verovatno da nije moglo biti boljeg skrovišta od nacifašističkih snaga, a kasnije komunističkog jarma koji je u Crnoj Gori bio izraženiji nego bilo gdje od Vardara do Triglava.
– Kada smo 2010. godine presvlačili tijelo svetog Petra Cetinjskog, prvi put nakon skoro dva vijeka, vidjeli smo da su mošti potpuno netruležne, a iz njega čak izvire miro. Na grudima ovog položena je i desnica Svetog Jovana i čestica Časnog krsta, zbog čega manastiru s poštovanjem pristupaju ljudi iz čitavog svijeta. Što je veća svetinja, to je i iskušenje veće, ali uz Božiju pomoć, sve te nedaće smo pobijedili – istakao je Justin.
Dodao je da je najveća žal što zajedno sa tim svetinjama nije i ikona Bogorodice Filermose, koju su komunističke vlasti prenijele u obližnji muzej i izrazio nadu da će ikona biti vraćena tamo gdje pripada.
Na kraju treba istaći da je od 1493. do 1496. godine pri ovom manastiru radila čuvena Cetinjska štamparija, najstarija u srpskim zemljama.
Amfilohije
Protosinđel Justin ističe da su u cetinjskom manastiru stolovali mudri vladari i mitropoliti, a jedan od primera je i blaženopočivši mitropolit Amfilohije, koji je, dostojan svojih prethodnika, iz ovog manastira pokrenuo veličanstvene litije i promene u Crnoj Gori.
