Završivši Žitije Svetoga Simeona, Sveti Sava je na kraju dodao jedan kratak veličanstven pogovor, pesmu u prozi „Slovo o umu“, punu metafora i simbola. Pesma koja je nastala između 1199. i 1208. uvela nas je u deveti vek srpske poezije.
Slovo o umu
Naš um da bude
na nebesima u gledanju,
na krasotama rajskim,
u stanovima večnim,
na anđeoskim zborovima,
u životu onde…
Kakvo li će tu biti zborište
od mnoštva ljudi
od Adama do svršetka!…
Radi toga nam,
draga braćo moja,
treba tugovati
i zamišljati se u ovom životu
kao oni koji su izvan sveta,
kao oni koji imaju život
na nebesima.
Književni rad Svetoga Save
Sa književnooblikovanim i zapisanim mislima Svetog Save, srpska književnost postala je ravnopravni član književnog života pravoslavnog slovenskog sveta i nastojala je da uhvati korak vizantijsko-slovenske literature, u kojoj vidi jezgro svoje stvaralačke poetike.
Velika uloga začetnika srpske književnosti pripisuje se Svetom Savi, stoga njegov dvojaki značaj jeste u tome što je tvorac samostalne Srpske crkve i samostalne srpske književnosti. Na tim temeljima slobode i samostalnosti gradio je puteve od izuzetnog značaja za Srbiju, Srbe i njihov integritet i identitet.
Kada se konkretnije govori o književnom radu Svetog Save, potrebno je istaći da njegova književna osnova leži u ranohrišćanskoj, vizantijskoj i staroslovenskoj književnosti, ali njegove književne izvore treba tražiti i u liturgijskoj književnosti.
Žitije Svetog Simeona
Sava je žitije počeo da sastavlja odmah posle smrti Sv. Simeona 1199. godine, a završio ga je 1208. u uvodu Studeničkog tipika. Iako je po obimu malo i skromno, Savino delo se odlikuje lakim i živim izlaganjem, jakim dramskim opisima i proživljenom osećajnošću.
Žitije Svetog Simeona predstavlja jedno od najranijih i najznačajnijih dela srpske srednjovekovne književnosti. Jezik je neposredan i jednostavan, bez preterane retorike, u kome se prepoznaje blizak svedok i saputnik, učesnik u životu Svetog Simeona.
Žitije Svetog Simeona, kao i život njegovog sina Svetog Save, bili su ključni u utemeljivanju srpske crkve i monaške tradicije. Sveti Simeon je kanonizovan u 13. veku, a njegove mošti su prenete iz Hilandara u Srbiju, gde su postavljene u manastiru Studenica, što je bio znak njegovog važnog mesta u istoriji Srpske pravoslavne crkve.
Ono nije samo duhovni tekst već i ključni istorijski dokument koji osvetljava život jednog od najvećih srpskih vladara, kao i njegovu ulogu u izgradnji srpske državnosti i duhovnosti.
