Pre izdavanja Milanskog edikta, hrišćani su se suočavali sa stalnim progonima i represijom u Rimskom carstvu. Ovi progoni su kulminirali tokom vladavine cara Dioklecijana krajem 3. i početkom 4. veka.
Dioklecijan je izdao niz dekreta poznatih kao „Velika progonstva“, koja su bila usmerena protiv hrišćana, a cilj im je bio da se eliminiše hrišćanstvo iz carstva.
Situacija se promenila dolaskom Cara Konstantina i Licinija
Međutim, situacija se promenila nakon što su Konstantin Veliki i Licinije postali carevi. Konstantin je došao na vlast 306. godine, dok je Licinije postao car 308. godine. Obojica su shvatili da je politika progonstva protiv hrišćana neodrživa i da bi politika tolerancije mogla da doprinese stabilnosti carstva.
U tom kontekstu, 313. godine su Konstantin i Licinije sastavili „Milanski edikt“.
Ovaj edikt je garantovao slobodu veroispovesti za hrišćane, omogućavajući im da slobodno praktikuju svoju veru bez straha od progona.
Ovo je bio prekretnički trenutak u istoriji hrišćanstva, jer je označio kraj dugotrajnih progona i prelazak ka toleranciji i priznavanju hrišćanstva kao legitimne religije u Rimskom carstvu.
„Milanski edikt“ je imao širok uticaj na razvoj hrišćanstva i Rimskog carstva. On je označio početak procesa hrišćanske transformacije carstva, što će imati dugoročne posledice za političku, kulturnu i versku istoriju Evrope.
Bitka kod Milvijskog mosta kao prekretnica
Bitka kod Milvijskog mosta, koja se odigrala 312. godine između Konstantina i rivala Maksencija, smatra se ključnim događajem koji je uticao na Konstantinovu podršku hrišćanstvu. Prema tradiciji, Konstantin je doživeo viziju krsta sa natpisom „U ovom znaku ćeš pobediti“ (ovim pobeđuj) pre bitke. Nakon pobede, Konstantin je usvojio krst kao svoj lični simbol.
Ravnoapostolni sv. Car Konstantin
Sveti Car Konstantin je pred sam kraj svog života primio Svetu Tajnu Krštenja, a u pravoslavnoj Crkvi je smešten u red ravnoapostolnih zbog svih zasluga.
Naša Sveta Crkva slavi Svete cara Konstantina i Caricu Jelenu 3. juna po novom, a 21. maja po starom kalendaru. Ovim svetiteljima posvećen je veliki broj hramova u našoj Crkvi.
Pomenućemo – Voždovačku crkvu u Beogradu, crkvu Svetog Cara Konstantina i Carice Jelene u Velikom Trnovcu koja je pred dve godine uoči slave oskrnavljena od strane albanskih ekstremista,
crkva na Ljubišu, na Seljašnici kod Prijepolja, u Koretištu kod Gnjilana, u Ivanjici, u Stekerovcima kod Glamoča, u Tomini kod Sanskog Mosta…
Prema narodnom predanju, koje je zapisano u 17. veku, manastir Tvrdoš su podigli vizantijski car Konstantin i njegova majka – sveta carica Jelena, u četvrtom veku. Dan posvećen sv. caru Konstantinu i carici Jeleni se, kao gradska slava, posebno svečano proslavlja u Nišu – gradu gde je i rođen ovaj mnogozaslužni utemeljivač hrišćanstva. Kao esnafsku slavu ovaj praznik proslavljaju kujundžije i železničari.
Njegovo sveto telo preneto je u Carigrad i sahranjeno po njegovom zaveštanju u Crkvi Svetih Apostola u Carigradu. I danas, posle toliko godina, sveti Ravnoapostolni car, živi beskonačnim životom u večnom Carstvu Hristovom, pomažući mnogima koji ištu od njega i Jedinoga Boga pomoć i isceljenje.
