Radomir Raša Plaović (7. februar 1899 – 29. oktobar 1977) bio je istaknuti srpski glumac, reditelj, dramaturg i pozorišni pedagog, koji je značajno doprineo razvoju srpskog pozorišta u prvoj polovini 20. veka.
Rođen je na Ubu, gde je završio osnovnu školu i gimnaziju, nakon čega se preselio u Beograd radi daljeg obrazovanja. Uprkos diplomama sa Filozofskog i Građevinskog fakulteta, njegova strast prema glumi odvela ga je na scenu Narodnog pozorišta u Beogradu.
Njegov glumački put je započeo ulogom u predstavi „Hajduk Veljko“
Njegov glumački put započeo je 1. februara 1921. godine ulogom Prvog momka u predstavi „Hajduk Veljko“. Već naredne godine postao je stalni član Narodnog pozorišta, gde je tokom decenija izgradio reputaciju jednog od najtalentovanijih glumaca svog vremena.
Posebno se istakao u Šekspirovim delima, tumačeći likove poput Hamleta, Jaga u „Otelu“ i Antonija u „Juliju Cezaru“. Takođe, njegova interpretacija Leonea u „Gospodi Glembajevima“ Miroslava Krleže ostala je upamćena kao jedno od vrhunskih ostvarenja srpskog glumišta.
Poznat po svojoj posvećenosti i disciplini
Plaović je bio poznat po svojoj posvećenosti i disciplini. Njegov pristup likovima odlikovao se dubokim emocionalnim i intelektualnim poniranjem, što je doprinelo autentičnosti i snazi njegovih izvedbi. Kao reditelj, prvi je adaptirao i postavio na scenu „Gorski vijenac“ Petra II Petrovića Njegoša, čime je dao značajan doprinos srpskoj pozorišnoj umetnosti.
Pored glume i režije, Plaović se bavio i pedagoškim radom. Kratko je predavao na Fakultetu dramskih umetnosti u Beogradu, gde je, iako strog i zahtevan, ostavio neizbrisiv trag na svoje studente, među kojima su bili i budući velikani poput Ljube Tadića i Petra Banićevića. Njegova posvećenost disciplini i profesionalizmu bila je uzor mnogima, ali je ponekad izazivala i nesuglasice sa kolegama zbog visokih standarda koje je postavljao.
Napisao je nekoliko udžbenika za glumu i režiju
Napisao je nekoliko udžbenika za glumu i režiju, te pozorišne komade „Car David“, a s Milanom Džokovićem „Voda sa planine“, „Rastanak na mostu“ i „Kad je srijeda – petak je“.
Interesantno je da Plaović nije bio ljubitelj filma i televizije. Smatrao je da takvi mediji mogu negativno uticati na dikciju i predanost glumca ulozi. Iako je povremeno stajao pred kamerama, verovao je da su pozorišne daske pravo mesto za istinsko izražavanje glumačkog talenta.
Njegov doprinos srpskoj kulturi prepoznat je i kroz nagradu „Raša Plaović“
Njegov doprinos srpskoj kulturi prepoznat je i kroz nagradu „Raša Plaović“, koja se dodeljuje za najznačajnija glumačka ostvarenja u pozorištu. Takođe, mala scena Narodnog pozorišta u Beogradu nosi njegovo ime, kao i ulice u nekoliko gradova Srbije, čime je trajno obeležen njegov uticaj na srpsku pozorišnu umetnost.
Raša Plaović ostaje upamćen kao simbol posvećenosti, discipline i umetničke izvrsnosti, čiji rad i danas inspiriše nove generacije glumaca i ljubitelja pozorišta.
