Tokijska pravoslavna škola osnovana je 1879. godine na inicijativu arhimandrita Nikolaja, kasnije svetog Nikolaja Japanskog. Ona je nastala u okviru njegove misije širenja pravoslavlja u Japanu, na imanju u kvartu Surugadaj u Tokiju, koje je Nikolaj kupio 1872. godine. Upravo na tom mestu danas se nalaze Sveto-vaskrsna saborna crkva, poznatija kao Nikolaj-do, i administrativni centar Japanske pravoslavne crkve.
Od svog osnivanja, škola je bila važan obrazovni centar za japanske sveštenike, neprekidno radeći, osim tokom Drugog svetskog rata i neposredno posle njega. Studenti su prolazili kroz izazovan sedmogodišnji program koji je spajao religijsko obrazovanje sa širim saznanjima o hrišćanstvu i zapadnoj kulturi. Svako je mogao da se upiše, bez obzira na religijsku pripadnost, ali se do četvrte godine od njih zahtevalo da donesu odluku da li će prihvatiti hrišćanstvo. Peta godina je podrazumevala uključivanje u misionarske aktivnosti.
Program studija: spoj istoka i zapada
Nastavni program bio je jedan od najsveobuhvatnijih u Japanu tokom Meiđi ere, pružajući studentima osnovu za uspeh u društvu koje se ubrzano modernizovalo. Pored predmeta kao što su istorija Crkve, Sveto pismo, dogmatska teologija i liturgika, studenti su učili evropsku istoriju, filozofiju, logiku, psihologiju, jezike kao što su klasični japanski, ruski i grčki, kao i crkvenu muziku. Ovaj interdisciplinarni pristup obrazovanju omogućio je mnogim alumnima da postanu istaknuti u raznim oblastima – od religije i književnosti do politike.
Po završetku studija, neki od diplomaca nastavljali su školovanje na ruskim duhovnim akademijama u Kijevu, Moskvi i Sankt Peterburgu. Iako većina nije postala sveštenici, mnogi su nastavili da služe misiji kao laici i profesori u samoj školi.
Izazovi i obnova
Istorija bogoslovije ispunjena je izazovima, ali i obnovom. Nakon smrti arhiepiskopa Nikolaja 1912. godine, njegov rad nastavio je arhiepiskop Sergije. Međutim, Veliki kantonski zemljotres 1923. godine uništio je većinu zgrada u Surugadaj kompleksu, uključujući biblioteku sa preko 30.000 knjiga. Sa skromnim sredstvima, Japanska pravoslavna crkva je obnovila ne samo crkve nego i škole.
Drugi svetski rat i njegove posledice ponovo su narušili rad škole, koja je bila zatvorena do 1954. godine, kada ju je ponovo otvorio episkop Irinej. Tokom procesa obnove, škola je nastavila izdavanje Biblija i teoloških knjiga, a studenti su slani na napredne studije u Sjedinjene Američke Države.
Danas, Tokijska pravoslavna škola prima samo pravoslavne vernike starije od 18 godina, koji prolaze trogodišnji program teološkog obrazovanja. Kandidati moraju imati završenu srednju školu, a poželjno i fakultet. Iako manja nego u prošlosti, obrazovanje nastavlja tradiciju izvrsnosti izgrađenu tokom 19. i ranog 20. veka, ostajući ključni stub pravoslavnog obrazovanja u Japanu.
