Ako ste u potrazi za mestom gde možete da uživate u prirodnim lepotama, istorijskim spomenicima i duhovnoj atmosferi, onda je Ovčarsko-kablarska klisura pravi izbor za vas. Ova klisura se nalazi između planina Ovčara, Kablara i Jelice, u blizini Čačka, i dom je deset manastira koji svedoče o bogatoj srpskoj kulturnoj i duhovnoj baštini.
Ovi manastiri su izgrađeni od 14. do 17. veka, u vreme turskog osvajanja i pod turskom vlašću. Zbog toga su bili izloženi čestim napadima i razaranjima, ali su istovremeno bili i centri otpora i očuvanja nacionalnog identiteta. U ovim manastirima su živeli i radili vredni monasi koji su prikupljali, prepisivali i čuvali knjige, zbornike beseda, imenike i druge vredne rukopise. Ovde je Vuk Karadžić pronašao zbornik sa preko hiljadu srpskih ličnih imena koje je uneo u svoj čuveni „Rečnik“.
Ovčarsko-kablarska klisura je ne samo mesto kulturnog nasleđa, već i mesto lepote i mira. Ova klisura je oblikovana rekom Zapadnom Moravom, koja prolazi između dve planine koje sliče na ovcu (Ovčar) i psa (Kablar). Odatle potiče i naziv klisure.
Ova oblast je poznata po velikom broju manastira koji su podignuti na obali reke ili na okolnim brdašcima. Zbog toga je ova oblast dobila naziv „Srpska Sveta gora“, po uzoru na poznati pravoslavni monaški kompleks na Svetoj gori u Grčkoj.
Manastiri Ovčarsko-kablarske klisure potiču iz različitih perioda srpske istorije, ali većina njih je izgrađena u vreme turske okupacije, kada su služili kao utočišta za srpski narod i kao centri kulturnog i duhovnog života. U ovim manastirima su radile prepisivačke škole, gde su se prepisivale i čuvale stare srpske knjige i pismenost. U ovim manastirima su takođe radili i umetnici, koji su oslikali crkvene freske i izradili dragocene ikonostase. Neki od ovih fresaka i ikonastasa su do danas sačuvani i predstavljaju vredna dela srpskog srednjovekovnog umetničkog nasleđa.
Danas postoji deset aktivnih manastira u Ovčarsko-kablarskoj klisuri, a to su: Blagoveštenje, Ilinje, Jovanje, Nikolje, Uspenje, Vavedenje, Vaznesenje, Preobraženje, Sveta Trojica i Sretenje. Svaki od ovih manastira ima svoju posebnu priču, svoj stil gradnje i svoj unutrašnji ukras. Neki od njih su stari više od pet vekova, a neki su izgrađeni ili obnovljeni u novije vreme. Neki od njih su veliki i posećeni, a neki su mali i skromni. Neki od njih su muški, a neki su ženski. Ali svi oni imaju zajedničko to da su mesta gde se može osetiti bogatstvo srpske duhovne i kulturne tradicije.
Manastir Svete Trojice
Manastir Svete Trojice ima bogatu i burnu istoriju. Najstariji pisani dokument koji ga pominje potiče iz kraja šesnaestog veka, kada je jedna blagorodna dama Vidosava Radulova podarila manastiru knjigu. Tokom sedamnaestog veka, mnogi putnici i hodočasnici su posetili manastir i ostavili svoja imena i datume posete urezana iznad ulaznih vrata. U osamnaestom veku, manastir je bio skoro napušten i služio je kao čitluk ili metoh manastiru Sretenje. U to vreme su ga posetili i čuveni srpski prosvetitelji Vuk Stefanović Karadžić i Joakim Vujić, koji su zabeležili da u njemu žive samo dva popa sa porodicama. U devetnaestom veku, manastir je obnovljen i ponovo postao centar duhovnog života.
Crkva manastira Svete Trojice je po svom obliku i ukrasu primer klasične srpske arhitekture iz XVI veka. Ona je jednobrodna građevina sa pravougaonim pevnicama i kupolom iznad središta crkvenog prostora. Ima razvijeni oltarski prostor na istočnoj strani, koji sadrži svetinik, proskomidiju i diakonikon. Na zapadnoj strani se nalazi priprata, koja je dozidana posle izgradnje naosa, a koja služi kao predsoblje i zvonik. Crkva je izgrađena od kamena i cigle, a obložena je belim mermerom. Ona ima visoke i uzane prozore, koji su ukrašeni kamenim ramovima i rozetama. Nad vratima se nalazi kameni natpis sa godinom izgradnje crkve, 1574. godinom.
Unutrašnjost crkve je bogato oslikana freskama, koje prikazuju razne biblijske i hrišćanske scene i likove. Freske su nastale u dva perioda, u XVI i XVIII veku. Starije freske su delo majstora Radula, koji je bio poznat po svom realističnom i emocionalnom stilu. One pokazuju prethodnike Hristove, život Hristov, stradanje i vaskrsenje Hristovo, život Presvete Bogorodice, svetiteljima i mučenicima. Novije freske su delo majstora Todora, koji je bio pod uticajem baroknog stila. One pokazuju scene iz Starog i Novog zaveta, portrete vladika i knezova, alegorijske prikaze vertnosti i grehova.
Ikonostas crkve je takođe vredno delo umetnosti, koje je nastalo u XVIII veku. On je izrađen od drveta i zlata, a ukrašen je rezbarijama i inkrustacijama. Na ikonostasu su prikazane ikone Hrista, Bogorodice, svetih apostola i evangelista, svetih arhangela i angela, svetih careva Konstantina i Jelene, svetih patrijarha Irineja i Save, svetih vladika Nikolaja i Save Osveštanog, svetih monaha Save Visokog i Simeona Mirotočivog. Ikonostas je delimično odnet u Beč za vreme austrijske okupacije Srbije u XVIII veku, ali je kasnije vraćen u crkvu.
Danas je manastir Svete Trojice aktivni ženski manastir, koji čuva svoj starinski izgled i atmosferu. Manastir ima veliku baštu punu cveća i zelenila, a takođe i malu radnicu gde sestre prave razne ručne radove. Manastir je otvoren za posetioce koji žele da se pomole, odmore ili upoznaju sa njegovom istorijom i umetnošću. Manastir je idealno mesto za sve koji traže mir, lepotu i duhovnost.
Manastir Svete Trojice ima i bogatu riznicu, u kojoj se čuvaju razni predmeti od velike vrednosti i značaja. Tu su zlatni i srebrni krstovi, lanici, prsteni, oglavnici, pečati, medaljoni, relikvijari, čaše za pričešće, kadilnice, svešteničke odežde i drugo. Takođe tu su i stare knjige, rukopisi i štampane knjige iz XVI-X. Nezaobilazni biser klisure.
Sretenjski manastir
Manastir Sretenje je posvećen prazniku Sretenja Gospodnjeg, kada se Gospod Isus Hristos kao mladenče susreo sa prorokom Simeonom u hramu u Jerusalimu.
Manastir Sretenje ima dugu i bogatu istoriju, koja se proteže kroz vekove. Nije tačno utvrđeno kada je manastir izgrađen, ali postoje neki dokumenti koji ga pominju još u XVI veku. Moguće je da je manastir postojao i ranije, ali da nije bio zabeležen u pisanim izvorima. Arhitektura hrama svedoči o stilu gradnje koji je bio popularan u to vreme, sa elementima moravske škole. Hram je izgrađen od kamena i drveta, a ima i lep bratimoljak sa zvonikom.
Manastir Sretenje je preživeo mnoge turbulentne događaje u srpskoj istoriji, ali je istovremeno bio i mesto duhovnog života i kulturnog razvitka. Za vreme Velike seobe Srba pod vođstvom Arsenija III Čarnojevića, manastir je opustelio i zapustelio. Monaska zajednica se vratila tek početkom XIX veka, zahvaljujući obnovi koju je pokrenuo monah Nikifor Maksimović, koji će kasnije postati Episkop užičko-kruševački. On je obnovio hram, izgradio novu konak, osnovao školu za devojke i napisao nekoliko dela o istoriji i tumačenju Svetog Pisma. On je takođe bio poznat po svom blagotvornom radu i pomagao ljudima u nuždi. Nakon svoje smrti 1858. godine, on je sahranjen u manastiru Sretenju.
Manastir Sretenje jedan jedan od najdragocijenijih cpomenika crpcke kyltypne baštine. U manastiru se čuvaju brojne ikone, riznice, knjige i drugi predmeti velike vrednosti. Jedna od najpoznatijih ikona je ikona Sretenja Gospodnjeg, koja je nastala u XVII veku i koja se smatra čudotvornom. Manastir Sretenje je takođe poznat po svom horu, koji izvodi tradicionalne pravoslavne pesme i koji je dobio mnoge nagrade i priznanja.
Manastir Sretenje je mesto koje privlači mnoge posetioce, kako vernike tako i turiste. Ovde se može uživati u prirodnoj lepoti Ovčarsko-kablarske klisure, uzdisati u duhovnom miru i tišini, razgledati bogatu manastirsku zaostavštinu i upoznati se sa istorijom i kulturom našeg naroda. Manastir Sretenje je svakako vredan vašeg poseta i pažnje.
U ovoj klisuri se nalazi deset pravoslavnih manastira, koji su izgrađeni od 14. do 17. veka. Oni svedoče o bogatoj istoriji i kulturi ovog kraja, ali i o njegovoj verskoj tradiciji. Ovčarsko – kablarska klisura je mesto gde možete uživati u prirodi, ali i u duhovnosti. Ona je idealna destinacija za sve koji žele da odmore telo i dušu.
