Andra Stevanović, rođen 12. novembra 1859. u Beogradu, bio je istaknuti srpski arhitekta, profesor, i član Srpske kraljevske akademije, čiji su radovi ostavili dubok trag na kulturni pejzaž Srbije. Umro je 1929. godine, a njegovo delo i dalje traje kao deo beogradskog nasleđa. Njegov otac, Joca Stevanović, bio je državni činovnik, što je omogućilo mladom Andri stabilne uslove za obrazovanje.
Obrazovanje u Berlinu
Nakon završetka osnovnog obrazovanja u Beogradu, Stevanović se upisao na Politehnički fakultet u Berlinu, koji je u to vreme bio jedno od vodećih obrazovnih centara za arhitekturu i građevinu u Evropi.
Studiranje u Berlinu omogućilo mu je pristup najnovijim znanjima iz oblasti arhitekture i građevine, kao i praktično iskustvo koje je stekao kroz obuku na prestižnom fakultetu. U Berlinu je diplomirao s visokim ocenama i položio državni ispit, što ga je svrstalo među retke strane studente koji su ostvarili ovakvo priznanje.
Berlin je bio ključan za razvoj Andrinog stila
Berlin je bio ključan za razvoj Stevanovićevog stila, jer je došao u dodir s evropskim arhitektonskim trendovima poput secesije i francuskog dekorativizma, koji će kasnije biti vidljivi u njegovim projektima u Beogradu.
Tokom boravka u Nemačkoj, formirao je snažne veze s drugim studentima i arhitektima iz Srbije koji su kasnije zajedno činili generaciju „berlinskih đaka.“ Ova grupa mladih intelektualaca po povratku u Srbiju bila je od suštinskog značaja za modernizaciju arhitekture u zemlji, premošćujući jaz između tadašnje Srbije i savremenih evropskih standarda.
Profesionalna karijera i značajni projekti
Po povratku u Beograd, Stevanović je kratko radio u Ministarstvu građevine, pre nego što je postao redovni profesor Tehničkog fakulteta na Velikoj školi, današnjem Univerzitetu u Beogradu. Jedan je od prvih osam profesora na Velikoj školi.
Kao profesor, odigrao je ključnu ulogu u obrazovanju budućih srpskih arhitekata, a svoj radni vek posvetio je studentima i pedagoškom radu sve do 1924. godine. Njegov rad na fakultetu, zajedno s predavanjima i podrškom studentima, ostavio je dugotrajan uticaj na srpsku akademsku zajednicu.
Projektovao je Narodni muzej i kuću Svetozara Stamenkovića
Stevanovićevi projekti su i danas prepoznatljive znamenitosti Beograda. Sa arhitektom Nikolom Nestorovićem projektovao je Narodni muzej,
a sa Dragutinom Đorđevićem monumentalno zdanje Srpske kraljevske akademije, danas SANU, koje važi za jedno od najreprezentativnijih primera secesije u Srbiji.
Ove zgrade simbolizuju spoj funkcionalnosti i umetničke vrednosti, kao i savremenih stilova i nacionalne tradicije, koji su postali Stevanovićeva prepoznatljiva odlika.
Među njegovim najpoznatijim radovima je i kuća Svetozara Stamenkovića, poznata kao „zgrada sa zelenim pločicama,“ koja je unela inovativne elemente poput keramičkih pločica i dekorativnih motiva u gradski pejzaž Beograda. Zgrade koje je projektovao i danas se izdvajaju po bogatstvu detalja, eleganciji i jasnoj viziji arhitekture kao umetnosti.
Istraživački rad i značaj za srpski narod
Stevanović je bio veliki zaljubljenik u srednjovekovno srpsko graditeljstvo, pa je tako istraživao i dokumentovao arhitekturu manastira Gračanice, Dečana i Kalenića.
Njegova monografska građa o ovim spomenicima ima ogromnu vrednost jer doprinosi očuvanju kulturne baštine i svedoči o značaju srednjovekovne arhitekture za nacionalni identitet.
Kao član Srpske kraljevske akademije od 1910. godine, Stevanović je imao i počasni status doktora, što ga je dodatno učvrstilo kao jednu od ključnih figura srpske kulturne i intelektualne scene. Njegov uticaj na generacije arhitekata i značajna dela koja je ostavio iza sebe svedoče o njegovom doprinosu srpskoj kulturi i urbanom razvoju Beograda, gde su njegove građevine postale prepoznatljivi simboli koji inspirišu i danas.
