Početna » Naša Srbija » Manastir Liplje: Nemanjićka svetinja zagrljena lipama

Biser Banjalučke eparhije

Manastir Liplje: Nemanjićka svetinja zagrljena lipama

U selu Liplje kod Teslića zagrljena visokim lipama uzdiže se srednjovjekovna nemanjićka zadužbina – manastir Liplje.

Kako je manastir smešten pod brdom Osoja, istorija ga pamti i po nazivu Osojnica. To je često dovodilo u zabunu da su Osojnica i Osovica jedan manastir, a ne dva, kako je u skorijoj prošlosti otkriveno.

Selo Liplje pominje se u poveljama ugarskih kraljeva 1273. godine. Narodno predanje manastir povezuje sa periodom osnivanja prvih srpskih eparhija. To je pola veka starije od ugarskog pomena. Ipak, manastir datira iz perioda vladavine kralja Dragutina Nemanjića, što se potkrepljuje arheološkim istraživanjima i sličnim građevinskim i arhitektonskim rešenjem sa drugim zadužbinama svetog kralja, u monaštvu poznatog po imenu Teoktist.

Burna prošlost i stradanja

Sama istorija manastira je jako nedorečena zbog burne prošlosti i mnogobrojnih stradanja koja su zadesila ovu svetinju. Veliki broj pisanih dokaza je uništen. Sam postanak manastira se vezuje za 1219. godinu kao zadužbina Svetog Save kako je navedeno u zapisu pri provoj obnovi vršenoj 1867-1879. Neki od pisanih dokaza o postojanju ovog manastira se nalaze u Kruševskom pomeniku iz 15 veka.

Danas se prilično sigurno može tvrditi prema rečima Justina Ćelijskog da je manastir Liplje zadužbina kralja Dragutina iz 13. veka. Veliki broj pisanih knjiga i dokumenata je izgubljen u katastrofalnoj poplavi 1615 god. koja je pogodila svetinju. U naletu bujice sa planine Borja je stradao manastir sa sveštenstvom i kompletnom imovinom.

Tada je manastir obnovljen par stotina metara niže na malom uzvišenju i ušću reke Bistrice i Mlječanice gde stoji do dana današnjeg. Sledeća nevolja je zadesila manastir 1696. godine. Turci su bežeći od Austrougara ostavljali spaljena i opljačkana sela i svetinje za sobom. To svedoči Stefan Ravničanin zapisom u srbulji manastria Stuplje. Posle toga manastir skoro 200 godina ostaje napušten, ali su se narod i sveštenstvo okupljali na porušenim zidinama i posećivali ovo sveto mesto.

Obnova

Godine 1746. manastir je ponovo osvećen od strane nadvladike Gavrila, koji je osveštao Jevanđelje i antimis baš za ovaj manastir. Obnova je vršena u 19. veku 1858 godine, a za dozvolu se išlo čak do sultana kome je plaćeno 1700 dukata za odobrenje. Radovi na obnovi su završeni 1879. Radovima su rukovodili sveštenici pop Kosta Dušanić, pop Risto Jungić, pop Stojan Stanković i jedan lipljanski težak Ilija Vuković. Manastir je prvobitno bio posvećen Svetom Nikoli, ali posle obnove posvećen Blagoveštenju Presvete Bogorodice.

1922. godine uz sam manastir je dozidan zvonik pa je tako imao ulogu parohijske crkve sve do 1965. godine kad je opet počeo delovati kao manastir. Prvo veće obnavljanje i unutaršnje uređenje je urađeno 1984. godine kada je uklonjen dozidani zvonik i napravljen novi.

5.avgusta 1984. godine obavljeno je osvećenje od strane episkopa dalmatinskog Nikolaja, episkopa zvorničko-tuzlanskog Vasilija i episkopa banjalučkog Jefrema uz sasluženje više sveštenika i preko deset hiljada vernika. Od tada se nastavilo sa gradnjom svih pratećih objekata – Konaka, Biblioteke, Velike sale, samog zida i ograde koja okružuje manastir.

Manastirski konak je osveštan 9. avgusta 1998. godine od strane patrijarha srpskog Pavla.

Pripremila redakcija Kompas info
Povezani članci:

Portal Kompas Info posebnu pažnju posvećuje temama koje se tiču društva, ekonomije, vere, kulture, istorije, tradicije i identiteta naroda koji žive u ovom regionu. Želimo da vam pružimo objektivan, balansiran i progresivan pogled na svet oko nas, kao i da podstaknemo na razmišljanje, diskusiju i delovanje u pravcu boljeg društva za sve nas.