Grbovi, kao jedan od najistaknutijih simbola srpske identiteta, vekovima su preživeli sve diskontinuitete u državnoj i političkoj istoriji Srba. Uz Srpsku pravoslavnu crkvu i ćirilicu, grbovi su postali trajna veza koja odražava bogatu tradiciju, pamćenje i duh jednoga vremena.
Na izložbi „Orao, lav i krin – Heraldika srednjovekovnih srpskih zemalja“ u Istorijskom muzeju Srbije, prikazano je 20 grbova najznačajnijih vladarskih i velikaških porodica koje su vladale od 9. do 15. veka. Ovoj izložbi su predšli grbovi koji su se pojavili u srednjovekovnoj Evropi, ali su kasnije našli svoj put i do srpskih zemalja.
Prvi grbovi pojavili su se u vreme kralja Stefana Dušana i bana Stefana Drugog Kotromanića. Na novcima iz tog perioda vidimo prve prikaze šljema sa čelenkom, a kasnije i grbove na novcu i pečatima. Protoheraldički elementi se mogu pratiti i ranije kroz pečate kneza Stroimira i arhonta Petra iz Zete.
Izložba uključuje grbove Nemanjića, Vlastimirovića, Vojisavljevića, Kotromanića, Mrnjavčevića, Lazarevića, Brankovića, kao i velikaških porodica Dragaši, Vojinovići, Kosače, Pavlovići, Nikolići, Šantići, Balšići i Crnojevići. Oni su bili nosioci srpske državne misli i koristili su dvoglavog orla kao jedan od najčešćih simbola.
Tri najčešća simbola u srpskoj heraldici su dvoglavi orao, lav i krin. Dvoglavi orao, na primer, preuzet iz Vizantije, stalno se javljao na grbovima Nemanjića i Lazarevića. Lav, simbol kopnene i nebeske vlasti, našao je svoj put u zapadnijim oblastima, uzimajući mesto na grbovima kao što su Brankovići. Krin, kao simbol Kotromanića, je postao popularan u krajem 14. i početkom 15. veka.
Grbovi su bili izrazito vidljivi na pečatima, novcima i odeći vladara. Iako je rekonstrukcija grbova Hrvatinića bila jednostavnija, izrada grbova koji se nalaze samo u ilirskim grbovnicima zahtevala je više truda. Nezavisno od težine, ovi grbovi tačno svedoče o duboko utemeljenoj heraldičkoj tradiciji Srba.
U srednjevekovnim srpskim zemljama, grbovi su se razvijali pod vlijanjem i vizantijske i zapadne heraldičke tradicije. Ova raznoobraznost je vidljiva kroz motive na grbovima, pozajmljene iz obe tradicije. Na primer, dvoglavi orao i krst sa ocilima došli su iz vizantijske protoheraldičke tradicije, dok su štit, veliki šljem, čelenka i krin predstavljali zapadne uticaje.
Iako su ovi grbovi svojevrsni panteon identiteta i tradicije, oni se nisu zadržali samo na vojnim standardima i oficijalnim dokumentima. Oni su postali neizostavan deo kulturnog nasleđa Srba, izrazito važan za održavanje veze sa prošlošću i čuvanje identiteta kroz vekova.
