Brojne tajne koje su se vekovima krile ispod temelja Petropavlovog manastira, kod Trebinja, sada su ugledale svetlost dana. U temeljima crkve, arheolozi su pronašli srednjovekovne stećke i grobove, kao i brojne predmete, koji su još jednom potvrdili da je ovo kolevka hrišćanstva u Hercegovini.
“I upravo ova naša iskopavanja su pokazala da smo mi istražili sada jedan deo te srednjovekovne nekropole. Kažemo srednjovekovne zato što imamo natpis trojice sinova koji su podigli svojoj majci grob iz 12 veka“, rekla je Ivana Grujić, direktor muzeja Hercegovine.
“Imamo antičku keramiku, imamo novac koji pripada kraju 4. veka. i imamo određen broj nalaza koji odgovara vremenu sahranjivanja, u periodu od 14. do 16. veka, kazao je Dejan Bulić, iz Istorijskog instituta, Beograd.
Mnogi arheolozi vršili su iskopavanja u Petropavlovom manastiru. Ona najranija potvrdila su da je ovo mesto bilo važna stanica na starom putu prema Dubrovniku. Otkrivena je krstionica u crkvi Svetog Pavla, kao i novac cara Konstantina. Sada, sa ovim nalazištima, jasnija je slika iz tog vremena.
“Za nas je to zanimljivo, jer istražujemo sistematski savremenom metodologijom, grobove koji se nalaze ispod tih nadgrobnika koji su u literaturi poznati kao stećci. Njih puno ima u ovom kraju, ali nedostaju arheološka istraživanja upravo takvih nekropola, rekao je Dejan Radičević iz Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.
A kada se krene dublje otkriva se još stariji sloj. Onaj rimski, iz četvrtog veka, kažu arheolozi.
“Mi smo pronašli novac cara Valentinijana, to vam je prva i druga polovina 4. veka. Na ovom mestu je ipak u neposrednoj blizini postojalo i rimsko naselje“, kazala je Ivana Grujić, direktor Muzeja Hercegovine.
“A sada i stariji sloj iz rimskog doba, koji se uklapa u neku opštu sliku upoznavanja celog ovoga prostora, koji su po celom polju rasejani spomenici iz Rimskog doba, rekao je Dejan Radičević, iz Odeljenja za arheologiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu.Kamen po kamen, sloj po sloj, sve ukazuje na to da je ovo mesto jedne bogate istorije i sedište tadašnje episkopije, koje je kasnije preneseno u trebinjski Stari grad. A manastir Svetih apostola Petra i Pavla, ostaje ne samo najstariji, već i jedan od najvrijednijih čuvara istorije ovoga kraja.
