Srpski trener Aleksandar Nikolić, tvorac superiorne srpske i jugoslovenske škole košarke, najznačajniji stručnjak evropske košarke u 20. veku, rođen je na današnji dan 1924. godine u Sarajevu.
Košarku je počeo da igra 1946. godine i nastupao je za više ekipa, uključujući „Crvenu zvezdu“ i „Partizan“. Za jugoslovenski nacionalni tim odigrao je 11 utakmica. 1951. je postao trener reprezentacije Jugoslavije, sa kojom je doneo prve medalje 1961. sa evropskog i 1963. sa svetskog prvenstva, te titule šampiona Evrope 1977. i sveta 1978. godine.
U košarkaškim krugovima najčešće su ga nazivali Profesor. Bio je učitelj plejade srpskih trenera čije su ekipe praktično monopolizovale evropske klubske titule.
Član Kuće slavnih
Zbog ogromnih zasluga za košarku 1998. godine uvršten je u čuvenu Kuću slavnih u američkom gradu Springfildu, kolevci košarkaške igre.
Njemu u čast, hala u Beogradu nosi njegovo ime. Naime, 23. februara 2016. godine dotadašnja hala „Pionir“ dobila je naziv po Aleksandru Nikoliću.
Igračka karijera
Tokom rata, Nikolić je igrao košarku u Beogradu. Po oslobođenju bio je deo novoformiranog kluba „Crvena zvezda“.
Nakon toga, s obzirom na to da je bio vojni obveznik, nastupao je za selekciju JNA, sa kojom je osvojio Jugoslovensko prvenstvo 1945. godine. Pošto je završio igračku karijeru, Nikolić nastavlja u „Partizanu“, pa u „Crvenoj zvezdi“.
Igrao je i u „Železničaru“ iz Čačka i „Beogradskom sportskom klubu“ (BSK).
Trenerska karijera
Nakon završetka igračke karijere, Nikolić je 1951. godine postao selektor reprezentacije Jugoslavije i na tom mestu ostao do 1965. Pod Nikolićevim vođstvom, Jugoslavija je osvojila zlato na Mediteranskim igrama 1959. godine, srebrne medalje na evropskim prvenstvima 1961. i 1965, kao i bronzu 1963. Na Svetskom prvenstvu 1963. osvojeo je srebro.
Takođe, bio je prvi trener Omladinskog košarkaškog kluba „Beograd“, „Partizana“ i italijanske „Petarke“ iz Padove. Godine 1966. izabran je za najboljeg evropskog trenera, što mu je ponovo pošlo za rukom 1979. godine.
Godine 1969. Nikolić je postao trener „Injisa“ iz Varezea, sa kojim je osvojio tri nacionalna prvenstva, tri evropske titule, tri italijanska i dva internacionalna kupa.
Zlatne godine i titula s Partizanom
Taj tim je često proglašavan najboljim timom u istoriji italijanske i evropske košarke. Nakon toga, vraća se u domaću košarku kao prvi trener „Crvene zvezde“. Sa „Zvezdom“ osvaja Kup pobednika kupova, što je do danas najveći uspeh u istoriji kluba.
Nakon 11 godina odsustva iz reprezentacije Jugoslavije, Nikolić se vratio 1976. godine i predvodio reprezentaciju na Evropskom prvenstvu 1977. i Svetskom prvenstvu 1978. Na oba prvenstva je osvojeno zlato.
U leto 1991. godine, na poziv Dragana Kićanovića, vratio se u „Partizan“ i preuzeo ulogu savetnika novog trenera kluba iz Humske Željka Obradovića, koji je tek tada počinjao svoju trenersku karijeru.
Kao plod te saradnje u sezoni 1991/92. „Partizan“ je osvojio trostruku krunu: prvenstvo i kup Jugoslavije, ali i najvažniji trofej koji je neki klub iz Srbije osvojio – Evroligu, u istorijskom trijumfu na finalnom turniru u Istanbulu.
Kao trener, Nikolić je imao odnos pobeda i poraza 357 prema 200 na klubskom nivou i 101 pobedu prema 39 poraza na reprezentativnom nivou.
U košarkašku Kuću slavnih u Springfildu Nikolić je uvršten 1998. godine.
Nikolić je bio trener i dvojici budućih članova Kuće slavnih: Borislavu Stankoviću i Krešimiru Ćosiću.
Aleksandar Nikolić umro je 12. marta 2000. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju.
