Uređena je za posetioce u dužini od nekih 800 metara. Betonskom stazom prolazi se kroz mnogobrojne dvorane smeštene na dva nivoa, povezane strmim metalnim stepenicama. Fantastični oblici pećinskog nakita nose imena koja bude maštu: „Stopalo slona“, „Obešena ovca“, „Kristalna dvorana“, „Predvorje istorije“, „Ljubavna čežnja“…
Istorija Resavske pećine
Resavska pećina spada u najstarije pećine u Srbiji. Procenjuje se da je Resavska pećina stara oko 80 miliona godina, a stariji pećinski nakit koji se u njoj može videti star je oko 45 miliona godina. Njeno stvaranje započelo je pre velikog ledenog doba hemijskim i mehaničkim radom reke ponornice u krečnjačkoj geološkoj podlozi.
Resavska pećina je od davnina bila poznata čobanima, koji su se u nju sakrivali od nevremena, zajedno sa stadima ovaca. Jedan od čobana otkriva pećinu 1962. godine planinarima iz Svilajnca, da bi već iste godine ona bila detaljno ispitana od strane tima speleologa iz Novog Sada, na čelu sa dr Jovanom Petrovićem.
Radovi na uređenju pećine trajali su punih deset godina. Resavska pećina je otvorena za posetioce 22. aprila 1972. godine, i od tada predstavlja jednu od nezaobilaznih turističkih atrakcija ovog kraja.
Kako stići do Resavske pećine?
Krenete od Despotovca do sela Strmosten, udaljenog od Despotovca 15 kilometara. Od sela imate još tri kilometra do motela „Lisine“, a zatim još desetak minuta hoda do planinarskog doma, koji radi samo sa grupama, ali je značajan orijentir. Na 20 minuta hoda od doma nalazi se Buk vodopad, koji se smatra za najveći vodopad u Srbiji, a na nekih sat vremena hoda je i Resavska pećina.
Šta videti u Resavskoj pećini?
Pećinski nakit počinje od samog ulaza u Resavsku pećinu, i pojavljuje se u tri boje, što zavisi od od minerala kroz koji prolazi voda. Generalno, boje pećinskog nakita su žuta (glina), bela (kristal kalcijuma) i crvena (oksid gvožđa).
Posete su moguće samo organizovano, uz pratnju vodiča, i mogu se videti dve galerije. Gornja galerija sadrži četiri dvorane. Prva je dvorana kolonada, nazvana tako po žućkastim kalcitnim stubovima koji povezuju pod i tavanicu. Zatim dolazi dvorana Košnica, u kojoj se, sa leve strane, mogu videti tri stalagmita nalik na košnicu.
Dvorane resavske pećine
Između druge i treće dvorane nalazi se kanal crvenih breča. Ovo je jedina pećina u Srbiji u kojoj postoji crveni breč. Sa desne strane kanala nalazi se slepi tunel dug 25 metara koji nije uređen za posetioce.
Treća dvorana nosi naziv „Predvorje istorije“, jer je u njoj pronađen alat praistorijskog čoveka, zajedno sa ognjištem, kamenom sekirom, vrhovima koplja i lobanjom polarne lisice. Zatim se, kraćim tunelima, dolazi do staze okamenjenih vodopada, gde se mogu videti i dva kipa od belog kristala, nazvana baba i deda.
U četvrtoj, kristalnoj dvorani, nalazi se pećinski nakit sai menima obešena ovca, stopalo slona, kao i udubljenje u zidu pećine zatvoreno spojenim stalaktitima i stalagmitima, poznato pod imenom zatvor ili kavez.
Odavde spiralnim stepeništem stižemo do pete dvorane, koja nosi naziv „Koncertna dvorana“ ili „Dvorana kipova“, u centru dvorane je stub visoko oko 20 metara a širok 13 metara, koji predstavlja najatraktivniji deo pećine. Tu se nalazi i stub visok 12 metara, nazvan „Majka sa detetom“, sastavljen od crvenog kristala, osim dela koji predstavlja lica majke i deteta, i koji je od belog kristala.
Šesta, Bobanova dvorana, odvojena je od pete zidom pod nazivom „Ćele kula“, koji podseća na oblike ljudskih lobanja. Između šeste i sedme dvorane nalazi se galerija zvana „Menza“, u kojoj se nalazi vodopad od belog kristala. Odatle se ulazi u „Koralni kanal“, koji je sedma dvorana, posle koje dolazi osma dvorana, poznata i kao „Blatna“. Iza nje se nalaze jedan stalaktit i jedan stalagmit koji rastu jedan prema drugom, nazvani „Ljubavna čežnja“ ili „Ljubavni sastanak kroz hiljadu godina“, jer se pretpostavlja da će toliko vremena proteći dok se ova dva oblika ne spoje.
Flora i fauna Resavske pećine
Flora
Unutar pećine možete pronaći različite vrste paprati koje uspevaju zahvaljujući stalnoj vlažnosti i specifičnim uslovima pećine, takođe je prisutna mahovina koja pokriva stene i tlo, prilagođavajući se tamnim uslovima podzemlja. U delovima pećine gde je prisutna organska materija, moguće je naći različite vrste gljiva koje se razvijaju u takvim uslovima.
Fauna
Resavska pećina je dom brojnim vrstama šišmiša. Oni igraju važnu ulogu u ekosistemu pećine jer se hrane insektima koji žive unutar nje. Pećina je stanište za mnoge vrste insekata, prilagođenih životu u mraku i nedostatku svetlosti. Ponekad se mogu naći i mali vodozemci koji su se prilagodili na život u podzemnim vodama ili staništima u blizini pećine.
Ova kombinacija flore i faune čini Resavsku pećinu ne samo speleološki interesantnom, već i važnim ekološkim staništem koje treba zaštititi i istraživati.
Prirodno dobro od izuzetnog značaja
Resavska pećina je nedavno proglašena prirodnim dobrom od izuzetnog značaja prema odluci Vlade Republike Srbije, koja je usvojila predlog Ministarstva zaštite životne sredine. Ovaj akt stavlja pećinu pod zaštitu radi očuvanja njenih prirodnih karakteristika i ekosistema.
Režim zaštite obuhvata niz restriktivnih mera kako bi se sačuvala integritet pećinskih kanala i njihovih morfoloških, hidrografskih i mikroklimatskih osobina.
Prvo, sve vrste radova i aktivnosti unutar pećine i na zaštićenom prostoru, koje bi mogle negativno uticati na prirodne karakteristike pećine, strogo su zabranjene. Ovo uključuje bilo kakvu izgradnju koja bi mogla poremetiti pećinsko okruženje, kao što su stambeni objekti, vikendice ili objekti za potrebe poljoprivrede i industrije.
Sve vrste radova oko pećine su zabranjeni
Takođe, zabranjeni su šumarski, poljoprivredni, tehnički i zemljani radovi koji bi mogli da ugroze estetske vrednosti zaštićenog prostora oko pećine.
Za sve aktivnosti koje nisu direktno zabranjene, ali za koje postoji sumnja da bi mogle negativno uticati na pećinu, propisana je procedura obezbeđenja analize uticaja, kao i pribavljanje saglasnosti i dozvola u skladu sa važećim zakonodavstvom.
Ovaj strogi režim zaštite ima za cilj da osigura da Resavska pećina zadrži svoju prirodnu lepotu, jedinstvene geološke formacije i bogatstvo biodiverziteta, pružajući posetiocima priliku da uživaju u jedinstvenom prirodnom nasleđu, dok se istovremeno obezbeđuje dugoročno očuvanje ovog dragocenog prirodnog dobra.
Ovo prirodno blago Srbije godišnje poseti preko 50.000 ljudi i samim tim se smatra jednom od najposećenijih turističkih lokaliteta u našoj zemlji. Ruta za turiste iznosi oko 800 metara i poseta unutar pećine traje oko 40 minuta, dok je sama pećina istražena u dužini od oko 3 kilometra.
