U senci Homoljskih planina, legenda o zlatnoj pećini i njenom skrivenom blagu i dalje živi. Međutim, istinsko blago ovog kraja ne treba tražiti u dubinama zemlje, već na samoj njenoj površini. Krupajsko vrelo, biser prirode, dostupan je svima koji žele da uživaju u njegovoj lepoti.
Homoljske planine su planinski venac u istočnoj Srbiji, poznat po svojoj divljoj lepoti i bogatoj istoriji. Ove planine su deo Karpatsko-balkanske grupe planina i prostire se u pravcu zapad-istok između Zviške i Žagubičke kotline. Najviši vrh Homoljskih planina je Crni vrh sa 1043 metara, dok drugi značajni vrhovi uključuju Oman, Kupinovu glavu i Zdravca. Geološki su izgrađene pretežno od škriljaca i krečnjaka, a karakteriše ih raznovrsni geološki sastav sa permskim peščarima, granitima i gnajsevima. Planine su poznate po gustim šumama i brojnim rečnim izvorima koji se spuštaju sa njihovih padina, stvarajući živopisne pejzaže i bogatu floru i faunu.
Pored prirodnih lepota, Homoljske planine su dom i brojnim kulturnim i istorijskim znamenitostima. Na njihovim obroncima nalaze se ostaci manastira iz srednjeg veka, kao što su manastiri Gornjak, Vitovnica i Bradača, koji svedoče o bogatoj duhovnoj istoriji ovog kraja. Takođe, Homolje je poznato po tradicionalnim zanatima i narodnim običajima koji se i danas neguju u mnogim selima u regionu.
Za avanturiste i ljubitelje prirode, Homoljske planine nude brojne mogućnosti za planinarenje, pešačenje i istraživanje. Markirane staze vode do vrhova kao što su Štubej i Veliki i Mali Vukan, koji su poznati kao odlični vidikovci. Planinarske staze su dobro obeležene i pružaju izazov kako za iskusne tako i za početnike u planinarenju.
Homoljske planine takođe nude i bogatstvo reka i potoka, koji su idealni za ribolov i rafting. Reka Mlava sa svojom prelepom klisurom je popularna destinacija za ljubitelje vodenih sportova. Osim toga, region je poznat po proizvodnji tradicionalnog homoljskog sira, koji se pravi od mleka ovaca koje pasu na pašnjacima planine.
Ukupno, Homoljske planine predstavljaju savršenu kombinaciju prirodnih lepota, kulturnog nasleđa i aktivnog odmora, čineći ih jednim od skrivenih dragulja Srbije. Bilo da ste u potrazi za mirom i tišinom u prirodi ili za uzbudljivim avanturama, Homoljske planine nude nešto za svakoga.
Nekada su putovi vodili ka dalekim zemljama, u potrazi za novim iskustvima i prirodnim lepotama. Danas, put vodi ka Homoljskom kraju, gde se nalazi magični Krupajski izvor, ušuškan podnožju planine Beljanice. Ovaj kraj krije dva kraška izvora – izvor Mlave kod Žagubice i Krupajsko vrelo, smešteno između sela Milanovac i Krupaja.
Krupajsko vrelo je jedan od najlepših prirodnih fenomena u Srbiji, smešten u istočnom delu zemlje, u podnožju planine Beljanice. Ovo kraško vrelo je poznato po svojoj izuzetnoj čistoj i hladnoj vodi, sa temperaturom koja se kreće od 9 do 11 stepeni Celzijusa. Voda izvire iz dubina krečnjačkog masiva, stvarajući živopisni vodopad koji se preliva preko prirodne brane, formirajući izduženo jezerce. Okolina vrela je bogata florom i faunom, što ga čini idealnim mestom za ljubitelje prirode i istraživače.
Speleoronilačka istraživanja su otkrila da vrelo ima preko 70 metara dubok inverzni krak pećinskog sifona, što ukazuje na složenu podzemnu strukturu. Osim toga, u blizini vrela nalazi se i topla voda temperature oko 26 stepeni Celzijusa, koja izvire iz prirodnog termalnog izvora i kaptirana je do česme u blizini starog mlina. Ovaj termalni izvor, zajedno sa kraškim vrelom, predstavlja unikatan hidrološki sistem.
Krupajsko vrelo je zaštićeno kao spomenik prirode od nacionalnog značaja, što govori o njegovoj vrednosti i značaju za očuvanje prirodnog bogatstva Srbije. Posetioci mogu uživati u šetnjama duž obala i odmarati se na šumovitim padinama koje okružuju vrelo, što ga čini popularnom destinacijom za izlete i rekreaciju.
Okruženo šumom i planinom Beljanicom, Krupajsko vrelo predstavlja egzotičan prizor sa promenljivim nijansama zelene i plave. Jezero dugačko 40 metara i široko 17 metara, krije u sebi bogatstvo koje nije vidljivo na prvi pogled. Na dubini od 123 metra, ronioci su otkrili lavirint podzemnih rukavaca, što Krupajsko vrelo čini fascinantnim kako sa spoljašnje, tako i sa unutrašnje strane.
Put do Krupajskog vrela vodi kroz istoriju, pored manastira Manasija, najznačajnije zgrade Moravske škole. Manastir okružuju zidine sa 11 kula, a u njemu se nalaze mošti despota Stefana Lazarevića.
Možda Homoljske planine zaista kriju svoje blago, ali kada se na njihovim obodima nađete pred Krupajskim vrelom, složićete se da je priča o ovom kraju zaista magična. Zato, istražite Srbiju i ispričajte svoju magičnu priču. Zaista, blago je svuda oko nas, samo treba otvoriti oči i videti ga.
