Istorija je prepuna zanimljivih činjenica, ali i svojevrsni pokazatelj bogatstva tradicije nekog naroda. Srbija je zemlja veoma bogate istorije, a tome svjedoči podatak da je njena valuta dinar među tri najstarije na svetu koje su još u upotrebi.
Na svetu postoji oko 180 valuta, što dovoljno govori o tome koliko je ovaj podatak zanimljiv.
Ako ste se ikada pitali koje su to najstarije valute koje su još uvijek u upotrebi u nastavku vam donosimo devet od njih.
9. Pataka
Pataka je valuta Makaoa (MSAR), podržana hongkonškim dolarom. Ova valuta je zamenila je španski američki srebrni dolar 1894. godine u bivšem portugalskom Makau, portugalskoj koloniji od 1557. do 1999. godine, kada je Republika Kina preuzela suverenitet.
Novčanice izdaju dve komercijalne banke, Banko Nacional Ultramarino i Banka Kine. Zbog kolonijalne prošlosti, novčanice su štampane na portugalskom i kineskom u apoenima od 10, 20, 50, 100, 500 i 1.000.
8. Jen
Na osmom mestu najstarijih valuta našao se japanski jen. Uveden je Zakonom o novoj valuti iz 1871.
Često korišćene novčanice su od 1.000, 5.000 i 10.000 jena, a na svim se nalaze važne osobe iz istorije Japana.
Uprkos brojnim krizama u proteklih 150 godina, jen je uspio da opstane do danas.
7. Dominikanski pezos
Iako je zvanična valuta Dominikanske Republike tek od 2011. godine, dominikanski pezos je uveden još 1844. kada je ova država povratila svoj suverenitet od Haitija.
Uz pezos, američki dolar se takođe legalno koristi za sve monetarne transakcije.
6. Funta Foklandskih ostrva
Funta je zvanična nacionalna valuta Velike Britanije i prekomorske teritorije koju smatraju svojom u južnom Atlantskom okeanu, Foklandskih ostrva. Ostrva koriste sterlinge, funtu i peni od 1833. kada im je vraćen suverenitet.
Oznaka za folklandsku funtu je ista kao i za britansku, a novčanice od 5, 10, 20 i 50 funti imaju kraljice Elizabete Druge.
5. Gud
Zvanična valuta Republike Haiti je gud, a ona je u upotrebi više od 200 godina, odnosno čak od 1813. godine.
Tada je zamenila francusku kolonijalnu valutu, a prvi novčići su kovani od srebra.
Ova valuta je doživela nekoliko revalorizacija, prvu 1870. s uvođenjem novih G10 i G25 apoena. Drugi je bio 1870. godine, kada je povezana s francuskim frankom radi lakše procene. Novčanice u opticaju su 10, 25, 50, 100, 250, 500 i 1.000.
4. Američki dolar
Iako danas dominantna u svetu, američki dolar je valuta koja se na listi najstarijih našla tek na četvrtom mestu.
Američki dolar je uveden 2. aprila 1792. godine, kada je američki Kongres usvojio Zakon o kovanom novcu i prešao sa kontinentalne valute i funte na dolar.
Dolar je bio zasnovan na španskom srebrnom dolaru.
Najveći apoen koji je ikada štampan na američki dolar bio je 10.000, ali ova novčanica je retka u opticaju jer se većina nalazi u muzejima.
3. Srpski dinar
Mnogo, mnogo stariji od dolara je srpski dinar, zvanična valuta Srbije.
U opticaju je od vladavine kralja Stefana Nemanjića 1214. godine. Prvi moderni dinar nastao je 1868. godine na zahtjev kneza Miloša Obrenovića.
Na današnjim novčanicama dinara nalaze se likovi najistaknutijih ličnosti iz istorije Srbije, ali i Srba koji su promijenili čitav svijet – poput Nikole Tesle.
2. Ruska rublja
Koliko je istorijsko bogatstvo Srbije veliko možda i najbolje svedoči da je ruska rublja od njenog dinara starija svega 15-ak godina. Naime, rublja, kao druga najstarija valuta na svijetu, prema pojedinim izvorima potiče još iz 1200. godine.
Rublja je kroz istoriju prošla kroz razne revalorizacije, a jedna od posljednjih dogodila se 1992. godine, kada je sovjetska rublja postala ruska rublja.
Ruska rublja je jedna od glavnih valuta u trgovini naftom i prirodnim gasom, posebno nakon sankcija Zapada.
Inače, Rusija je među prvim zemljama koje su objavile digitalnu valutu Centralne banke 2017. godine, odnosno digitalnu rublju.
Vrijednost obične rublje je identična vrijednosti digitalne rublje, a Banka Rusije ima oko 12 digitalnih banaka koje već rade.
1. Britanska funta
Najstarija valuta je britanski sterling, odnosno funta i u opticaju je više od 1.200 godina, odnosno negde od 800. godine.
Centralna jedinica sterlinga je funta, otuda i nadimak, i ima simbol £, koji potiče od latinske reči koja znači vaga.
Britanski sterling je četvrta valuta kojom se najviše trguje u svijetu, odmah nakon američkog dolara, japanskog jena i evra. Prve papirne novčanice britanske funte sterlinga izdate su 1694. godine, i bile su rukom pisane.
Istorijski gledano, britanski novčići su imali različite nadimke, kao što su taner, bob ili kvid. Naziv „funta“ dolazi od mernog sistema koji se nekada koristio za izračunavanje vrednosti kovanica kada je 240 sterling novčića težilo jednu funtu. Ime se zadržalo nakon toga, a koristi se i danas.
