Finansijski svet se sprema za značajne promene nakon odluke Saudijske Arabije da ne obnovi 50-godišnji petro-dolar dogovor sa Sjedinjenim Američkim Državama, koji je istekao u nedelju, 9. juna 2024.
Istekli sigurnosni sporazum – potpisan između Sjedinjenih Država i Saudijske Arabije 8. juna 1974. godine – uspostavlja dve zajedničke komisije, jednu za ekonomsku saradnju i drugu za vojne potrebe Saudijske Arabije, i rečeno je da je označio eru sve bliže saradnje između dve zemlje.
Američki zvaničnici su tada izrazili optimizam da će dogovor motivisati Saudijsku Arabiju da poveća svoju proizvodnju nafte. Takođe su ga videli kao plan za podsticanje ekonomske saradnje između Vašingtona i drugih arapskih zemalja.
Novi spas za dolar su bili Saudijci koji su pod pritiskom Amerike odlučili da se nafta može kupiti jedino za dolare. Ovim dogovorom, dolar je povratio stabilnost.
SAD su sada te koje zloupotrebljavaju dolar kroz otkupljivanje dugova, odnosno još dolara, što im je davalo alibi pri štampanju sve više i više novca bez realnog pokrića. Ceo ovaj sistem funkcionisao je zbog statusa dolara kao „rezervne valute“. Ovo je veoma važan događaj u novijoj istoriji monetarnog sistema, dolar će nesumnjivo izgubiti vrednost kakvu danas ima, a ako uticaj krene još više da opada, finansijske posledice po SAD će biti katastrofalne.
Saudijska Arabija sada može da prodaje naftu u drugim valutama
Kritična odluka da se ugovor ne obnovi omogućava Saudijskoj Arabiji da prodaje naftu i drugu robu u više valuta, uključujući kineski RMB, evre, jene i juane, umesto isključivo u američkim dolarima. Pored toga, potencijalna upotreba digitalnih valuta poput Bitcoina takođe može biti razmatrana.
Ovaj najnoviji razvoj označava veliki pomak od petrodolarskog sistema uspostavljenog 1972. godine, kada su SAD odvojile svoju valutu od zlata, i očekuje se da će ubrzati globalni prelazak sa američkog dolara.
Prekogranične CBDC transakcije U novijem potezu, Saudijska Arabija je najavila svoje učešće u Project-u mBridge, projektu koji istražuje platformu za višecentralne bankarske digitalne valute (CBDC) koju dele centralne banke i komercijalne banke učesnice. Ona je zasnovana na tehnologiji distribuiranog registra (DLT) kako bi omogućila trenutna prekogranična plaćanja, poravnanja i devizne transakcije.
Projekat ima više od 26 posmatrača, uključujući Rezervnu banku Južne Afrike, koja je ovog meseca dobila odobrenje kao član.
Najpoznatiji posmatrači ovog projekta su: Banka Izraela, Banka Namibije, Banka Francuske, Centralna banka Bahreina, Centralna banka Egipta, Centralna banka Jordana, Evropska centralna banka, Međunarodni monetarni fond, Federalna rezervna banka Njujorka, Rezervna banka Australije i Svetska banka.
Uporedo, upravni odbor projekta je kreirao posebno prilagođen okvir upravljanja i pravni okvir, uključujući pravilnik, prilagođen jedinstvenoj decentralizovanoj prirodi platforme.
Evolucija Project mBridge
Project mBridge je rezultat opsežne saradnje započete 2021. godine između BIS Inovacionog centra, Banke Tajlanda, Centralne banke Ujedinjenih Arapskih Emirata, Instituta za digitalnu valutu Narodne banke Kine i Monetarne uprave Hong Konga.
U 2022. godini je sproveden pilot sa stvarnim transakcijama. Od tada, tim Project mBridge istražuje da li bi prototip platforme mogao da evoluira u Minimum Viable Product (MVP) – faza koja je sada dostignuta.
Kako ulazi u MVP fazu, Project mBridge sada poziva privatne firme da predlože nova rešenja i primere upotrebe koji bi mogli pomoći u razvoju platforme i pokazivanju njenog punog potencijala.
