Njegova svetost patrijarh srpski Pavle (1914-2009) preminuo je na današnji dan 2009. u 95. godini.
Patrijarh Pavle, čije je svetovno ime bilo Gojko Stojčević, rođen je na veliki pravoslavni praznik Usekovanja glave Svetog Jovana Krstitelja – 11. septembra 1914. godine u Kućancima kod Donjeg Miholjca u Slavoniji.
Osnovnu školu završio je u Kućancima. Tu je, nakon smrti oba roditelja, brigu o njemu i njegovom bratu Dušanu preuzela očeva sestra Senka.
Nižu gimnaziju završio je u Tuzli. Višu gimnaziju i šestorazrednu bogosloviju u Sarajevu, a diplomirao je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu.
Drugi svetski rat zatekao ga je u Beogradu. U proleće 1942. godine njegov školski drug jeromonah Jelisej odveo u Manastir Svete Trojice na Ovčaru. Od 1944. godine radio je kao veroučitelj i vaspitač u Banji Koviljači, u domu za djecu izbeglu iz Bosne.
Odatle je iz zdravstvenih razloga, budući da je obolio od tuberkoloze, otišao u manastir Vujan u selu Prislonica, između Čačka i Gornjeg Milanovca, gdje je boravio do 1946. godine, a u kojem se izliječio.
Zamonašio se 1948. godine u manastiru Blagoveštenje u Ovčarsko-kablarskoj klisuri i dobio ime Pavle koje mu je dao iguman Julijan Knežević, a iste godine rukopoložen je u čin jerođakona.
Omiljeni patrijarh
Za patrijarha Srpske pravoslavne crkve izabran je 1. decembra 1990. godine. Na tom mestu zamenio je teško obolelog patrijarha Germana.
Patrijarh Pavle ustoličen je 2. decembra 1990. godine u Sabornoj crkvi Svetog arhangela Mihaila u Beogradu. Tada je poručio da mu je jedini program rada – jevanđelje.
Na tronu Svetog Save kao patrijarh srpski bio je 19 godina. U njegovo vreme osnovana je Akademija Srpske pravoslavne crkve (SPC) za umetnost i konzervaciju, vraćena je veronauka u javne škole, a Bogoslovski fakultet pod okrilje Univerziteta u Beogradu.
Patrijarh Pavle je zbog svog revnosnog monaškog života, skromnosti, duhovnosti i drugih vrlina mnogima omiljeni patrijarh Srpske crkve. Brojne anegdote iz njegovog života i danas se prepričavaju, a njegove pouke postale su omiljene velikom broju vernika. „Budimo ljudi“ postala je jedna od najcitiranijih njegovih izreka, odraz i njegova biografija u malom.
Za mnoge je već svetitelj, ali kada bi mogao biti kanonizovan
Patrijarh Pavle još za ovozemaljskog života zavredio je oreol svetitelja, a mnogi su ga nazivali „živim svecem“. Nakon predstavljenja Gospodu, veliki broj vernika ga počinje pominjati i proslavljati kao svetitelja. Zbog toga se mnogi pitaju kada bi ga Crkva mogla kanonizovati, ne shvatajući da je to samo čin potvrde onoga što je faktičko stanje među narodom.
O tome je govorio ranije i vladika novobrdski Ilarion.
“Tim povodom bih mogao da kažem da izraz kanonizacija i nije izvorno vezan za neko iskustvo Pravoslavne crkve, jer upućuje na jednu suviše institucionalizovanu realnost crkve. A crkva treba da diše slobodno. Crkva je verni narod, iz vernog naroda dolazi i klir. Iz tog razloga blaženopočivši vladika Atanasije govorio da mi to ni treba da zovemo kanonizacijom nego unošenjem u kalendar”, kazao je vladika Ilarion.
Prema njegovim rečima, služba blaženopočivšu patrijarhu Pavlu već postoji i on se već proslavlja kao svetitelj.
“U manastiru Draganac, gde sam ja bio iguman naslikali smo ga u Saboru svetitelja koji služi liturgiju zajedno sa Svetim Savom. Tako da je on za nas suštinski već svetitelj. I pitanje je samo, po mom nekom osećanju, vremena i trenutka kada će i blaženopočivši patrijarh Pavle biti unesen u kalendar svetih Vaseljenske Pravoslavne Crkve”, rekao je.
Takođe, u mnogim crkvama i manastirima patrijarh Pavle je freskopisan kao svetitelj.
