Početna » Tradicija » Manastir Karno: Čudesna svetinja kod Srebrenice

Vaskrsavana svetinja

Manastir Karno: Čudesna svetinja kod Srebrenice

Kada se danas dođe u Karno, osećaj je kao da se parče raja spustilo na zemlju. Ušuškan u krajoliku predivnog pejzaža, Perućačkim jezerom i Osatskim lepotama, kao najznačajnija tačka Nacionalnog Parka ‘’Drina’’, svetli manastir Karno.

Dragulj opštine Srebrenica, duhovna oaza i biser prirodnih lepota ovoga kraja. Posećuju ga ljudi iz svih krajeva sveta. I po nekom nepisanom pravilu uvek se iznova vraćaju. Da ponovo ožive onaj predivni osećaj iskonske radosti, mira, blagostanja, ljubavi i divne dobrodošlice. Onaj najdraži osećaj pripadnosti, kao kada se vraćamo kući, najbližima.

Do njega se dolazi putem patrijarha Porfirija, a dočekaće vas veliki pastir, po mnogo čemu zanimljiv, a izrazito duhovan – iguman Luka.

Drevna svetinja

Manastir Karno drevna je Nemanjićka zadužbina iz XIII veka. Posvećen je Pokrovu Presvete Bogorodice.  Na mestu današnjeg hrama po predanju se nalazio manastir koji je stradao u vreme dolaska osmanlija u ove krajeve.

Gradnja današnjeg Hrama Pokrova Presvete Bogorodice započeta je 1893. godine, a završena je 1896. godine. Osvetio ga je mitropolit Nikolaj (Mandić) ujak svjetski poznatog Srpskog naučnika Nikole Tesle. Na Hram je dozidan zvonik 1925. godine, a zvono je darovao Kralj Aleksandar Karađorđević. Majstori su bili čuveni osaćanski neimari, koje je i Knjaz Miloš Obrenović pozivao da grade i zidaju po slobodnoj Srbiji.

Manastir Karno
FOTO: Manastir Karno

Ova Hram je nekoliko puta stradao i obnavljan. Najprije je ruinirani Hram obnovio proto Tihomir Mitrović 1956. godine, da bi zbog nastalih oštećenja u teškom nevremenu 1973. godine čekao na obnovu do 1979. godine. U Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1992. godine Hram je opljačkan i zapaljen, skinut je  krov, a sav inventar uništen. Tom prilikom je izgorio i ikonostas sa vrijednim ikonama. Sve ovo su učinile muslimanske vojne snage iz Srebrenice, zloglasne 28. divizije takozvane armije BiH pod komandom Nasera Orića. Obnovljen je i saniran da se u njemu može bogoslužiti 1996. godine.

Jezgro hrišćanse kulturne baštine

Drevna srpska oblast Osat ukraj Drine, nekada u sastavu rimske Dalmacije, oduvek je bila jezgro hrišćanske kulturne baštine. O tome svedoče brojni spomenici rimske kulture među kojima se ističu ranohrišćanske bazilike otkrivene u Skelanima. Kontinuitet hrišćanstva i u srpskoj državi Nemanjića, koja je u svom sastavu oduvek imala Osat i Podrinje.

Najveći duhovni i materijalni procvat ova oblast je doživela za vlade kralja Dragutina Nemanjića. Kralj Uroš, sin Stefana Prvovenčanog, sagradio je manastir Svete Trojice u Sasama kod Srebrenice, polovinom 14. veka. Otada su Osat i okolina menjali vladare i vlastelu, ali duh Svetosavlja i pravoslavlja nikada nije umirao niti nestajao.  Velike zasluge za to ima srpski despot Stefan Lazarević, sin velikomučenika kneza Lazara. Iako je vladao u teškom vremenu po svoj narod, ovaj mudri i plemeniti vladar ostavio je neizbrisiv trag u Osatu i Srebrenici, gde je imao i svoj dvor i gde je sazivao državne sabore.

Despot Stefan Lazarević gradio je svetinje u Osatu u kojima je „volio biti u molitvi i tišini“. Takva jedna bila je i u „mestu zovemo Karno nedaleko od reke Drine“. U isto vreme egzistirala je u Srebrenici  i Mitropolija, duhovno sedište srpske Despotovine. Ona će biti i rasadnik monaštva i sveštenstva u ovom kraju  o čemu svedoče i manastirišta u kojima su „postojala velika monaška bratstva“.

Iguman Luka
FOTO: Manastir Karno

Stradanja naroda i obnova

Srebrenica i Osat sav svoj duhovni i materijalni sjaj izgubiće padom Bosne pod Tursku vlast 1463. godine. Od tada Bosna uranja u duboku tamu koja će trajati punih pet vekova. U teškim vremenima jedini oslonac srpskom narodu bile su svetinje koje će biti čuvari duhovnosti i pismenosti tokom neprekidne borbe za oslobođenje od turskog zuluma. Trajalo je to tako uz manje prekide sve do današnjih dana. Narod Osata je i u poslednjem ratu od 1992. do 1995. godine teško postradao. Stradale su po ko zna koji put i njegove svetinje, crkve i manastiri.

Crkva u mestu Karno, podizana na temeljima manastira iz vremena srpske Despotovine, spaljena je, ostale su samo zidine. Tako je bilo sve do 2011. godine.

Tada iz manastira Tvrdoš iz Zahumske hercegovačke Eparhije stiže u Karno monah Luka (Babić). Najpre je živeo nekoliko godina u metalnom kontejneru. Uz pomoć vernog naroda za kratko vreme sagradio je najpre mali konak i obnovio crkveno zdanje. Karno je iz dana u dan, iz godine u godinu, izrastao u novi duhovni centar Osata ukraj Drine. Izgrađen je i veliki konak sa zimskom kapelom, potom i manastirska porta, a onda je crkva iz 1893. godine zablistala u punom sjaju. Sada se gradi novi put koji će povezati ovaj duhovni centar sa svetom.

Sveštenik Boban
FOTO: Manastir Karno

Crkva u Karnu je 14. oktobra slavila svoju slavu Pokrov Presvete Bogorodice. Iako je bio radni dan, okupila se „masa“ naroda. Svetu liturgiju služio je iguman Luka, uz sasluženje jednog sveštenika iz Novog Sada i igumana manastira Bjele Vode kod Ljubovije.

Narod Osata ukraj Drine raduje se obnovi i vaskrsenju svoje svetinje koja mu je siguran oslonac za bolji život u Republici Srpskoj, novoj državi Srba u BiH.

Pripremila redakcija Kompas info
Povezani članci:

Portal Kompas Info posebnu pažnju posvećuje temama koje se tiču društva, ekonomije, vere, kulture, istorije, tradicije i identiteta naroda koji žive u ovom regionu. Želimo da vam pružimo objektivan, balansiran i progresivan pogled na svet oko nas, kao i da podstaknemo na razmišljanje, diskusiju i delovanje u pravcu boljeg društva za sve nas.